Lời Chúa: Lc 6, 39-45
Khi ấy, Ðức Giêsu kể cho môn đệ dụ ngôn này: “Mù mà lại dắt mù được sao? Lẽ nào cả hai lại không sa xuống hố? Học trò không hơn thầy, có học hết chữ cũng chỉ bằng thầy mà thôi. Sao anh thấy cái rác trong con mắt của người anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới? Sao anh lại có thể nói với người anh em: “Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh ra”, trong khi chính mình lại không thấy cái xà trong con mắt của mình? Hỡi kẻ đạo đức giả! Lấy cái xà ra khỏi mắt ngươi trước đã, rồi sẽ thấy rõ, để lấy cái rác trong con mắt người anh em!”
Suy niệm:
Chúng ta thường nghĩ Đức Giêsu là người nghiêm nghị.
Thật ra Ngài là người vui vẻ và có óc hài hước.
Ngài biết cách giảng bằng những hình ảnh gây cười.
Khởi đầu bài Tin Mừng hôm nay là một thí dụ.
“Người mù mà dắt người mù, cả hai sẽ lăn cù xuống hố.”
Điểm gây cười nằm ở chỗ một anh mù, tưởng mình sáng,
nên tìm cách dắt một anh mù khác đi, đi khá vất vả.
Đích thì không thấy, nhưng kết thúc là cái hố cho cả hai.
Chúng ta phải tưởng tượng mới thấy biểu cảm hài hước
trên khuôn mặt của Đức Giêsu khi nói câu này.
Và đám đông người nghe hẳn là phải bật cười.
Sau đó Đức Giêsu còn kể một chuyện gây cười khác.
Ngài kể chuyện về một người có cái xà trong mắt,
nhưng không để ý, không thấy nó (Lc 6,41-42).
Chuyện này trong thực tế, không thể nào xảy ra được,
nhưng chi tiết cường điệu của nó có khả năng gây cười.
Người có xà che mắt nhưng lại thấy rất rõ cọng rơm
trong mắt người anh em cùng đức tin với mình.
Đây cũng là điều không thể xảy ra được.
Câu chuyện trên đây lên đến đỉnh điểm hài hước của nó
khi người ấy đến bảo người anh em
hãy để mình lấy cọng rơm trong mắt người anh em ra,
đang khi có cái xà rất to trong mắt mình.
Đức Giêsu đã dạy một bài học rất dễ hiểu và rất thấm
bằng cách đặt hai câu hỏi cho người nghe (Lc 6,41-42).
Ai nghe hẳn cũng buồn cười và nhận ra ngay bài học.
Đức Giêsu gọi kẻ có xà trong mắt là đạo đức giả,
kẻ khéo đóng kịch làm trò cười cho mọi người.
Ngài đòi anh ấy lấy cái xà khỏi mắt mình trước đã,
rồi mới thấy rõ để lấy cọng rơm trong mắt anh em.
Ai cũng có cọng rơm hay hạt bụi trong mắt mình.
Tự mình nhiều khi không lấy ra được, cần người giúp.
Người giúp không phải để vạch lá tìm sâu,
nhưng biết mình cũng cần được người khác giúp.
Thấy cái xà trong mắt mình, và lấy nó ra không hề dễ,
nhất là khi ta có bề dày của đạo đức, học thức, kinh nghiệm.
Những thứ đó có khả năng che mắt làm ta không thấy xà,
và dù có thấy cũng không muốn lấy ra, và không cần ai giúp.
Đó là thứ mù lòa được Đức Giêsu nói đến lúc đầu,
vì không biết mình mù nên vẫn dẫn đường cho kẻ khác.
Trong phần cuối của bài Tin Mừng,
Đức Giêsu cho ta một tiêu chuẩn để phân định:
Cứ xem quả thì biết cây, cây nào sinh quả đó.
Quả tốt thì bởi cây tốt, quả xấu thì bởi cây xấu.
Trái vả không từ bụi gai, trái nho không từ bụi rậm.
“Quả” là hành vi và lời nói, có thể thấy được, nghe được.
Đức Giêsu không duy tâm, nhưng đòi ta hành động.
Tuy nhiên, đối với Đức Giêsu, hành động tốt bề ngoài,
tuy là cần, nhưng vẫn chưa đủ.
Ngài còn muốn mọi hành động tốt của người tốt
phải bắt nguồn từ một cái kho tốt của trái tim (Lc 6,45).
Hành động chỉ thật sự tốt khi đến từ trái tim,
từ tấm lòng chân thành, quên mình, hy sinh, quảng đại.
Lời nói tốt, nói hay, cũng chưa đủ.
Chỉ những lời chân thành trào ra từ cái tâm nhân hậu
mới có sức đi vào trái tim người nghe.
Đức Giêsu chẳng những chữa nhiều người mù,
nhưng lời của Ngài vẫn hay làm ta sáng mắt.
Trong thời đại đua nhau sống ảo, Ngài mời ta sống thật.
Sống thật khi khiêm tốn góp ý, sửa lỗi cho người khác,
vì biết mình có nhiều cọng rơm trong mắt.
Sống thật khi để hành vi bên ngoài phản ánh trung thực
cái tâm sâu kín bên trong của ta.
Khi sống thật ta thành học trò của Thầy Giêsu (Lc 6,40).
Cầu nguyện:
Lạy Chúa,
Con tự hào mình biết phân định,
xin cho con biết để ý đến sự phân định của người khác.
Con sống có nguyên tắc hẳn hoi,
xin cho con biết người khác cũng có nguyên tắc của họ.
Con có tri thức và kinh nghiệm,
xin cho con đừng khép lại và tự mãn,
vì tri thức thì vô tận,
và kinh nghiệm thì bao giờ cũng mới.
Con có bản lãnh và lập trường vững chắc,
xin cho con biết mở ra
để đón lấy những gì làm lập trường đó bị lung lay,
và vui sướng khi thấy mình đã đổi lập trường.
Lạy Chúa,
Xin cho con mềm mại hơn, nhẹ nhàng hơn, hiền lành hơn,
biết nhận ra và nâng niu những cố gắng nhỏ bé của anh em,
nhờ biết đặt mình trong hoàn cảnh của người khác.
Xin cho con tìm kiếm chân lý với trọn cả tâm hồn,
để chân lý làm con được tự do.
Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, S.J.