Đức Phanxicô thật sự là ai? Đặt câu hỏi là thú nhận có một huyền ẩn nơi Bergoglio.
Dĩ nhiên nhân vật Bergoglio thiện cảm vì tính đơn giản và cá tính trực tiếp của ngài. Trong quyển Tự điển của những người yêu mến các Giáo hoàng (Dictionnaire amoureux des Papes, nhà xuất bản Plon) sẽ phát hành ở các tiệm sách trong những ngày sắp tới, đồng nghiệp Bernard Lecomte rất giỏi của tôi ghi nhận, Đức Phanxicô “có một phong cách rất cá nhân để đặt câu hỏi, để tạo tranh luận, để đề nghị các giải pháp. Vị mục tử được đào tạo ở Dòng Tên đôi khi tỏ ra rất vụng về, khiêu khích và làm người khác chưng hửng. Nhưng, từng hành vi nhỏ, ngài đã góp phần thay đổi cái nhìn về hình ảnh giáo hoàng của thế giới, nhất là với giới truyền thông.” Đối với tôi, điều này không thể chối cãi được nhưng tôi cũng thêm vào đây: Cẩn thận! Giáo hoàng thiện cảm này không nhất thiết làm cho mọi người đồng ý mọi chuyện, đôi khi ngài tạo các chống đối trực diện. Chẳng hạn: nơi những người công giáo chủ trương tự do về mặt kinh tế, họ sẽ không ủng hộ thông điệp về môi sinh của ngài. Và chỉ cách đây vài ngày, trên chuyến bay từ Mêhicô về Rôma, Đức Giáo hoàng đã có những lời nói rất cứng rắn đối với các chính trị gia chỉ thích xây tường chứ không xây cầu cho dân chúng. Từ đó đã bùng nổ ra một cuộc tranh luận khắp nơi, kể cả ở Pháp.
Nhanh chóng giới truyền thông gán cho ngài là người tiến bộ, nhưng chữ tiến bộ này bị vướng bẫy, ngài gắn chặt với nền văn hóa cổ và nếu nó mang một ý nghĩa gì thì phải định nghĩa lại theo cách mới. Tôi từng nghe nói ngài là giáo hoàng “tự do”. Chữ này thì hoàn toàn mơ hồ, theo tôi nó không sát. Nếu phải khéo léo tìm tất cả mọi chữ để tìm một thể loại có thể xếp loại Đức Phanxicô thì tôi dứt khoát khẳng định, ngài thuộc thành phần của những người không nhân nhượng. Không nhân nhượng như học giả công giáo Émile Poulat nhận thức về văn hóa công giáo của thế kỷ 19 bao gồm các biến cách rất khác nhau. Tuy nhiên có một điểm chung, không nhân nhượng về đức tin, từ chối không nhường bước để thích ứng với các ý thức hệ dễ dãi.
Nhiều lần Đức Phanxicô đã tỏ ra quen thuộc với văn hào Léon Bloy của chúng ta. Một không nhân nhượng trở thành nổi tiếng, bây giờ lối nói thẳng của ngài ngày nào báo chí cũng đưa ngài ra diễn đàn với các câu nói không phù với cách nói chiều lòng mọi người. Nhưng còn hơn thế nữa. Linh mục Dòng Tên Bergoglio là môn đệ ruột của Thánh I-Nhã, mà linh đạo I-Nhã đã thấm vào xương cốt của ngài. Vậy thì cẩn thận đừng tin ở bề ngoài. Đó là cách tốt nhất để đừng hiểu gì về huyền ẩn của Đức Bergoglio.
(Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch, phanxico.vn 03.03.2016/
france-catholique.fr, Gérard Leclerc, 2016-02-23)