Cam kết ngàn năm
Sau khi vua Hồi giáo Saladin tấn công thành Jerusalem vào năm 1187, cuộc tranh chấp đã nổ ra giữa các giáo hội Kitô về việc chọn ra người giữ chìa khóa của Nhà thờ Mộ Thánh. Vua Saladin đã can thiệp và ra lệnh giao chìa khóa cho gia đình Ghodayya Hashemite. Theo các tư liệu lịch sử, gia đình Hồi giáo này nhận được sự tin tưởng của toàn bộ các giáo hội Kitô thời đó trong việc giữ gìn chiếc chìa khóa mở vào địa điểm linh thiêng. Và qua nhiều thế kỷ, luôn có một thành viên của gia đình Ghodayya cần mẫn với công việc mở cửa, đóng cửa và canh gác nhà thờ mỗi ngày.
| Bên cạnh vai trò giữ chìa khóa, ông Adib Joudeh al-Husseini al-Ghodayya còn đảm nhận vị trí quan trọng khác: người giữ Triện Nhà thờ Mộ Thánh, theo chiếu chỉ của vua Hồi giáo Ottoman Suleiman. Vào ngày lễ Phục Sinh mỗi năm, các giáo sĩ sẽ đi vào Edicule, ngôi nhà nhỏ nằm bên trong nhà thờ lớn, kiểm tra xem có để sót bất kỳ vật liệu gây cháy nào không. Sau đó họ ra ngoài, cửa mở đến ngôi mộ được đóng lại và sáp ong được gắn lên. Kế đến, ông Adib Joudeh sẽ ấn triện riêng lên phần sáp, chính thức niêm phong nơi này. |
Adib Joudeh al-Husseini al-Ghodayya, người chịu trách nhiệm giữ chìa khóa hiện nay, đã kể lại vua Saladin đã trấn an các Kitô hữu thời đó rằng sẽ vẫn bảo toàn các điện thờ và những công trình quan trọng của Kitô giáo tại Jerusalem. Ông Adib Joudeh cho biết, tổ tiên của mình là gia đình quý tộc Palestine, được tin tưởng trao cho công việc giữ chìa khóa cũng như tài sản vô giá bên trong nhà thờ. Và con cháu vẫn tiếp nối gánh vác trọng trách truyền thừa từ cả ngàn năm qua. Trong ngôi nhà tổ, ông Adib Joudeh vẫn còn giữ những bức ảnh chân dung của cha ông thời xưa, những người được sinh ra để gác Nhà thờ Mộ Thánh. Gia đình cũng truyền lại nhiều chiếu chỉ do các thế hệ vua Hồi giáo ban bố để phân chia công việc cho các thành viên. Tổng cộng ông còn giữ được hơn 165 chiếu chỉ, viết trên giấy da cừu và ký bằng mực vàng. Chiếu chỉ lâu đời nhất vẫn còn được bảo quản là vào năm 1517.
Mỗi ngày, ông Adib Joudeh lại mở cửa vào 4 giờ sáng và đóng vào 20 giờ 30, chưa từng trễ nải. “Đó là di sản tổ tiên”, ông Adib Joudeh mỉm cười trả lời thắc mắc của phóng viên đài CNN. Ông cho biết: “Đây không phải là vinh dự dành riêng cho gia đình tôi, mà là vinh dự chung cho mọi người Hồi giáo trên thế giới này”. Trên thực tế, hiện có hai chìa khóa làm bằng gang, có chiều dài khoảng 30 cm, với một đầu hình tam giác và đầu còn lại hình vuông. Chiếc chìa mới hơn cũng được ít nhất 500 tuổi, được sử dụng kể từ khi chiếc chìa cũ bị gãy sau nhiều năm sử dụng. “Chiếc này đã hơn 850 năm tuổi”, ông Adib Joudeh cho biết.
Hai gia đình Hồi giáo
Kể từ năm 1752, tổng cộng 6 giáo hội, bao gồm Công giáo, Chính Thống giáo Hy Lạp, Chính Thống giáo Armenia, Chính Thống giáo Syria, Giáo hội Kitô Ả Rập, và Ethiopia, cùng chia nhau quyền quản lý Nhà thờ Mộ Thánh theo một thỏa ước vô cùng rắc rối. Đó cũng là lý do khiến trách nhiệm giữ chìa khóa rơi vào tay gia đình ông Adib Joudeh. Tuy nhiên, ông Adib Joudeh không phải là người duy nhất trong thế hệ của gia tộc đảm nhiệm nghĩa vụ vô cùng quan trọng này. Dù ông chịu trách nhiệm bảo vệ và giữ chìa khóa, một gia đình Hồi giáo khác đóng vai trò mở cửa Nhà thờ Mộ Thánh và cho phép các giáo sĩ và người hành hương ra vào nơi này. Đó là gia đình của ông Wajeeh Nuseibeh. Mỗi sáng, ông Nuseibeh đến sớm, nhận chìa khóa từ ông Adib Joudeh, trèo lên thang gỗ để mở ổ khóa trên cùng. Kế đến, ông bước xuống thang để mở nốt ổ khóa bên dưới, và cuối cùng đẩy cánh cửa nặng nề ra để đón khách hành hương. Đến tối, quy trình này lập lại nhưng đảo ngược, và cánh cửa mở đến Mộ Chúa khép lại.
Từ cha mình, ông Adib Joudeh đã học được bổn phận và trách nhiệm bảo quản chìa khóa mang dấu tích lịch sử, và ông sẽ truyền lại nó cho con cháu như tổ tiên trước đó: “Cái mà chúng tôi chuyển giao cho các thế hệ sau này không chỉ là một chiếc chìa khóa, mà đó là cách mà chúng ta cần phải tôn trọng các tôn giáo khác biệt”. Thỏa thuận giữa gia đình ông Adib Joudeh và các giáo hội Kitô trước đây đã giúp xây dựng nên sự hợp tác giữa các tôn giáo: “Đối với tôi, nguồn gốc của tinh thần liên đới giữa Hồi giáo và Kitô giáo chính là Nhà thờ Mộ Thánh. Chúng ta cùng tồn tại và truyền lại hòa bình cũng như tình thương, lòng bác ái”. Ông Adib Joudeh quan niệm rằng, truyền thống trên vẫn tồn tại đến ngày nay, và ông có trách nhiệm phải tiếp tục guồng quay của lịch sử.
Trước câu hỏi cảm thấy như thế nào khi được trao trách nhiệm giữ chìa khóa Nhà thờ Mộ Thánh cả đời, và không nhận bất cứ thù lao nào, ông Adib Joudeh nói: “Đây là ngôi nhà thứ hai của tôi. Khi tôi nhìn cánh cổng, tôi có thể thấy các ông cố, ông sơ của mình. Tôi có thể thấy vua Hồi giáo Saladin đang đứng trước cánh cổng đó”.
LING LANG
Nguồn tin: Báo Công Giáo & Dân Tộc