Sau khi từ thành Maldonado miền Amazzonia về thủ đô Lima, ĐTC đến trụ sở chính phủ Peru để gặp gỡ tổng thống, chính quyền và 500 người thuộc đoàn ngoại giao, giới lãnh đạo doanh nghiệp, và đại diện giới văn hóa và xã hội.
Lẽ ra cuộc gặp gỡ này diễn ra vào ban sáng, nhưng vì lý do thời tiết ở miền Amazzonia có thể thay đổi bất chợt, nên được dời vào ban chiều cùng ngày. Trên đường từ phi trường Lima về dinh chính phủ, xe ĐGH bị xì lốp nên ngài phải đổi xe.
Đến trụ sở chính phủ vào lúc gần 5 giờ, ĐTC được Tổng thống Peru, ông Pablo Kuczynski và phu nhân tiếp đón và mời ngài tiến lên lễ đài trong khuôn viên tòa nhà, trong khi một ban nhạc thiếu nhi Manchay trình diễn một bài chào mừng.
Diễn văn của ĐTC
Lên tiếng sau lời chào mừng của Tổng thống Peru, ĐTC đã đi từ khẩu hiệu cuộc viếng thăm của ngài tại nước này là ”Đoàn kết để hy vọng” và nói:
”Khi nhìn đất nước này, tự nó, đã là một động lực để hy vọng. Một phần lãnh thổ đất nước quí vị là vùng Amazzonia mà tôi đã viếng thăm sáng nay, và là một rừng nhiệt đới lớn nhất và hệ thống sông ngòi trải rộng nhất thế giới. Buồng phổi này là một trong những vùng có nhiều sinh vật khác nhau nhất thế giới với những giống loại rất khác biệt.. Quí vị cũng có sự đa nguyên rất phong phú về văn hóa, ngày càng ảnh hưởng với nhau.. Giới trẻ tại đây cũng là một thực tại sinh động nhất mà xã hội này sở hữu.. Perù thực là phần đất hy vọng mời gọi hiệp nhất và thách thức dân tộc này hãy đoàn kết với nhau. Dân tộc này có trách nhiệm đoàn kết, hiệp nhất với nhau, để bảo vệ tất cả những động lực hy vọng”.
Tuy nhiên, ĐTC cũng nhắc đến bóng đen đang đe dọa: nhân loại có bao nhiêu quyền lực trên chính mình và không gì có thể bảo đảm nhân loại sẽ dùng quyền lực ấy một cách tốt đẹp, nhất là nếu chúng ta để ý cách thức mà nhân loại đang sử dụng quyền lực ấy. Ngài nói:
”Điều này được biểu lộ rõ ràng qua cách thức chúng ta đang khai thác bóc lột phần đất của các tài nguyên thiên nhiên, nếu không có các tài nguyên này thì không thể có hình thức sự sống nào. Sự đánh mất các rừng già và rừng cây không những có nghĩa là đánh mất đi các loại sinh vật, nhưng còn có thể là đánh mất trong tương lai những tài nguyên hết sức quan trọng, và đánh mất cả những tương quan sinh tử, rốt cuộc khiến cho toàn thể hệ thống môi sinh vị biến thái.
Trong bối cảnh này, ”đoàn kết để bảo vệ hy vọng” có nghĩa là thăng tiến và phát triển một nền sinh thái học toàn diện, thay thế cho kiểu mẫu phát triển tuy đã lỗi thời, nhưng nó còn tiếp tục làm suy thoái con người, xã hội và môi trường. Điều này đòi phải lắng nghe, nhìn nhận và tôn trọng con người và các dân tộc địa phương như những người đối thoại có giá trị. Họ duy trì một mối liên hệ trực tiếp với lãnh thổ, họ biết các mùa và các tiến trình của lãnh thổ, và vì thế, họ biết những hậu quả thê thảm mà nhiều sáng kiến đang gây ra nhân danh sự phát triển. Những sáng kiến ấy làm biến thái các hệ thống sinh tử của quốc gia. Rất tiếc là sự suy thoái môi trường cũng gắn liền với sự sa đọa về luân lý của các cộng đoàn chúng ta. Chúng ta không thể coi hai điều ấy là những vấn đề tách biệt nhau.
ĐTC đặc biệt nêu ví dụ sự khai thác quặng mỏ bất hợp pháp trở thành một nguy cơ hủy hoại sự sống con người; các rừng cây và sông ngòi bị tàn phá cùng với tất cả những phong phú của chúng. Tất cả tiến trình suy thoái này bao hàm và nuôi dưỡng các tổ chức ở ngoài các cơ cấu pháp luật, làm suy thoái bao nhiêu anh chị em chúng ta, biến họ thành những đồ vật buôn bán, một hình thức mới của nạn nô lệ, phải làm việc bất hợp pháp, nạn tội phạm.. và bao nhiêu sự ác khác làm thương tổn trọng trọng cho phẩm gia của họ và phẩm giá của quốc gia”.
Cũng trong diễn văn trước chính quyền Peru, ĐTC cảnh giác về nạn tham nhũng và nói rằng:
”Đoàn kết làm việc để bảo vệ hy vọng đòi phải rất chú ý đến một hình thức tinh vi khác, làm suy thoái môi trường, và dần dần làm ô nhiễm các môi trường sinh tử, đó là nạn tham nhữung. Thứ vi khuẩn xã hội này gây thiệt hại dường nào cho người Mỹ châu la tinh chúng ta và cho các nền dân chủ tại đại lục được chúc phúc này; đó là một hiện tượng làm nhiễm độc mọi sự, và những người nghèo và trái đất là mẹ bị tổn thương nhiều nhất… Chiến đấu chống lại tai ương xã hội này là điều có liên hệ tới tất cả mọi người. ”Đoàn kết để bảo vệ hy vọng” đòi phải có một nền văn hóa minh bạch trong các cơ quan công cộng, trong lãnh vực tư nhân và xã hội dân sự. Không ai có thể ở ngoài tiến trình này; nạn tham nhũng là điều có thể tránh được và đòi sự dấn thân của tất cả mọi người”.
”Tôi khích lệ và nhắn nhủ tất cả những người ở vị thế trách nhiệm, trong bất kỳ lãnh vực nào, hãy dấn thân theo chiều hướng vừa nói, để cống hiến cho dân tộc và đất nước của quí vị sự an ninh, nảy sinh từ xác tín Peru là một môi trường hy vọng và cơ may thích hợp cho tất cả mọi người, chứ không phải chỉ cho một thiểu số. Làm sao để mỗi người dân Peru có thể cảm thấy rằng đất nước này là của họ và có thể thiết lập những tương quan huynh đệ và bình đẳng với tha nhân và giúp đỡ họ khi họ cần..
Sau diễn văn trên đây, ĐTC và Tổng thống Kuczynski đã hội kiến riêng trong dinh chính phủ. Ông năm nay 80 tuổi (1938), con của một bác sĩ người Đức, và đã theo học triết, kinh tế và chính trị tại đại học Oxford bên Anh quốc, rồi đậu tiến sĩ kinh tế và thương mại tại đại học Princeton Hoa kỳ. Ông hoạt động trong ngành ngân hàng trước khi lần lượt làm bộ trưởng năng lượng và khoáng sản, Bộ trưởng kinh tế tài chánh, rồi làm chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Peru. Hồi tháng 6 năm 2016, ông đã được bầu làm tổng thống.
Gặp các cha dòng Tên
Sau khi hội kiến riêng, ĐTC còn gặp gia đình của Tổng thống, trước khi đi bộ, thay vì dùng xe, để đến nhà thờ thánh Phêrô của dòng Tên gần đó để gặp gỡ riêng với các tu sĩ dòng Tên ở Lima vào lúc 6 giờ chiều. Nhà thờ này được các cha dòng kiến thiết từ thế kỷ 16 và cũng là Đền thánh quốc gia kính Thánh Tâm Chúa Giêsu. Tham dự cuộc gặp gỡ này có khoảng 100 tu sĩ cùng dòng. Sau đó, ngài về tòa Sứ thần Tòa Thánh để dùng bữa tối và nghỉ đêm.
Khi ngài về tới đây, đã có hàng ngàn người tụ tập trước tòa Sứ Thần, họ đến từ khu phố nghèo nhất ở Lima là Manchay. Nhiều người mang theo các xâu chuỗi xin ĐTC làm phép. Từ trên bao lơn ngài làm phép, chúc lành cho họ, cùng đọc kinh Kính Mừng, mời họ về nhà ngủ và để dân chúng ở các khu láng giềng có thể ngủ. Hôm 18-1 trước đó, tổng thống Peru loan báo chính phủ sẽ dành khoảng 30 triệu mỹ kim (100 triệu đồng soles) để kiến thiết 1 nhà thương ở Manchay và đặt tên là ”ĐGH Phanxicô”.
(G. Trần Đức Anh OP, RadioVaticana 20.01.2018)