Chỉ một năm sau khi được bổ nhiệm làm Tổng giám mục giáo phận Siena năm 2019, Đức Giám mục Augusto Paolo Lojudice đã được Đức Phanxicô chọn làm một trong các tân hồng y. Một ngạc nhiên với giám mục người Ý 56 tuổi, ngài nổi bật trong việc tông đồ với những người nghèo nhất, đặc biệt là ở Rôma, giáo phận mà ngài là giám mục phụ tá từ năm 2015 đến năm 2019.
Ngày 25 tháng 10, khi đang làm việc tại văn phòng của ngài ở Tổng giáo phận Siena (Tuscany), một cộng tác viên bước vào văn phòng báo tin cho ngài biết: Đức Thánh Cha vừa công bố tên các tân hồng y và… ngài có tên trong số này. Một cách máy móc ngài phản ứng ngay: “Đùa hả?!”, ngài vừa gặp Đức Phanxicô một tuần trước đó mà không nghe ngài nói gì. Ngài kể với tờ báo Ý La Voce Alessandrina, sau buổi gặp, làm như không có gì xảy ra, Đức Phanxicô hỏi tôi sẽ làm gì chúa nhật tuần sau. Sau này giám mục Lojudice mới hiểu – dó chính lời thú nhận của một giáo hoàng vui tính – đó là câu hỏi bình thường liệu tôi có rãnh vào ngày công bố công nghị sắp tới không.
Một linh mục “của những vùng ngoại vi”
Phải nói là một tình bạn chân thành đã được nối kết giữa hai người từ tháng 10 năm 2015, nhân có buổi họp mặt quốc tế của những Roms, những người sống không có giấy tờ hợp lệ, không có chỗ ở cố định. Dĩ nhiên giám mục Lojudice, vừa được bổ nhiệm làm giám mục phụ tá của Rôma có mặt. Kể từ khi bước chân vào Chủng viện Giáo hoàng La Mã, ngài đã quan tâm đến những người bị gạt ra ngoài lề xã hội và thường xuyên đến thăm các trại của người Roms ở ngoại ô thành phố Rôma. Một công việc tông đồ mang lại cho ngài biệt danh “linh mục của những người Roms.”
Trong cuộc tụ họp, một phụ nữ xin Đức Giáo hoàng rửa tội cho bà. Cảm động, ngài hỏi linh mục nào là linh mục tháp tùng bà trên con đường này. Bà nói, “Cha Paolo”. Và thế là Đức Phanxicô và giám mục phụ tá của ngài tổ chức lễ rửa tội cho người phụ nữ Rom này ngày 26 tháng 12 tại Vatican. Tân hồng y cho biết: “Kể từ đó, bất cứ khi nào chúng tôi có dịp nói chuyện với nhau, ngài cũng hỏi tin tức về bà và gia đình của bà”.
Một người trung thành với Đức Phanxicô… và với Đức Bênêđictô XVI
Sinh năm 1964 tại quận Torre Maura, Rôma, chịu chức linh mục năm 1989, tân hồng y Augusto Paolo Lojudice luôn ước mong “ở bên cạnh người cuối cùng”. Vatican News tường thuật, những gia đình khó khăn, những cô gái trẻ làm nô lệ cho mại dâm, những người lang thang trên đường phố, ngay cả những người di cư biệt lập: tân hồng y luôn cho mình được vinh dự áp dụng triệt để Tin Mừng cho những người ở “vùng ngoại vi” này.
Trong nghĩa này, năm 2013, khi Hồng y Bergoglio lên ngai Thánh Phêrô là một ân lành cho linh mục Paolo. Tân hồng y nói với báo Ý In Terris: “Giáo triều và giáo huấn của ngài là hệ quả hợp lý của giáo hoàng Bênêđictô XVI, toàn bộ chương trình của Đức Phanxicô nằm trong Tông huấn Niềm vui Tin Mừng, Evangelii Gaudium của ngài, một văn bản phần lớn được lấy cảm hứng và do người tiền nhiệm của ngài viết.”
“Người nghèo không đi nghỉ hè nên công việc bác ái cũng không nghỉ hè.”
Giám đốc hướng dẫn thiêng liêng của Đại Chủng viện Giáo hoàng Rôma cho đến năm 2014, tháng 3 năm 2015, cha Lojudice được Đức Phanxicô bổ nhiệm làm một trong các giám mục phụ tá của ngài. Sau đó trong Hội đồng Giám mục Ý, ngài tham gia vào Ủy ban Người di cư, một cơ quan ngài chủ trì từ năm 2017 đến năm 2019. Năm đó, Đức Phanxicô bổ nhiệm Giám mục Lojudice làm Tổng giám mục giáo phận Siena. Trong thông điệp mới nhất gởi cho các giáo phận Rôma ngài viết: “Số phận của chúng tôi trong tư cách giám mục phụ tá giáo phận Rôma là như sau: một vài năm phục vụ ở nhà và sau đó chúng tôi được gởi đến một vùng đất mới khác.”
Ở Tuscany, giáo dân thấy rõ, giám mục Lojudice là người “khiêm tốn và đơn sơ”. Là người hành động, cùng với tổ chức Caritas , ngài thành lập mạng lưới khẩn cấp để đối phó với đại dịch coronavirus đang tấn công miền bắc nước Ý. Trong một phong cách rất giống Đức Phanxicô, ngài nói: “Người nghèo không đi nghỉ hè nên công việc bác ái cũng không nghỉ hè.”
Được tự do khi không yêu cầu bất cứ điều gì
Việc thông báo ngài được nâng lên hàng hồng y ngày 25 tháng 10 đã nhanh chóng làm giáo dân giáo phận Siena lo sợ, với chức vị hồng y ngài sẽ về Rôma làm việc tại giáo triều – theo truyền thống ghế hồng y không phải là ghế ở tòa giám mục. Nhưng tân hồng y nhanh chóng làm im bặt tin đồn về việc ra đi này. Ngài khẳng định với Vatican News: “Tôi sẽ ở lại giáo phận Siena”, ngài giải thích, “nếu có một điều mà chúng ta hiểu được trong triều giáo hoàng Đức Phanxicô, thì đó là khả năng làm đảo lộn mọi kế hoạch, để tự ngài quyết định.”
Trao chiếc mũ đỏ cho tân hồng y chỉ một năm sau khi ngài về giáo phận Siena, Đức Phanxicô cho thấy, quả đúng, ngài đã rất tự do trong việc thành lập hồng y đoàn – từ 220 năm nay, giáo phận Siena chưa có một giám chức cao cấp nào ở chức vị này. Ngài cũng cho thấy và một lần nữa, ngài muốn tưởng thưởng các giám mục ở địa bàn, những người không ngần ngại bỏ “ngai vàng” của các cung điện để đến các thị trấn nhỏ. Một công việc tông đồ mà tân hồng y tiếp tục theo đuổi.
Trả lời ký giả báo La Voce Alessandrina, hỏi ngài liệu việc thay đổi địa vị sẽ đòi hỏi điều gì, ngài trả lời: “Là hồng y là phục vụ Giáo hội, một ân sủng đòi hỏi một trách nhiệm lớn hơn, chứ không phải một danh dự hay huy chương mà chúng tôi đem khoe. Tôi cũng cảm thấy tự do khi không yêu cầu bất cứ điều gì: Tôi đã không yêu cầu bất cứ điều gì, và món quà này đã đến.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
(phanxico.vn 28.11.2020/ cath.ch, I. Media, 2020-11-27)