Lúc 5g chiều thứ Ba 22 tháng Giêng, Đức Tổng Giám Mục José Domingo Ulloa Mendieta, của tổng giáo phận thủ đô Panama đã chủ sự thánh lễ khai mạc Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới tại Campo Santa María la Antigua, nghĩa là Cánh Đồng Đức Mẹ Cố Hương, thuộc vành đai duyên hải Cinta Costera I.
Trong bài giảng thánh lễ, Đức Tổng Giám Mục nói:
Chúng tôi vô cùng vui mừng vì sự hiện diện của các bạn. Hôm nay, Panama tiếp đón các bạn với một trái tim và vòng tay mở rộng. Cảm ơn các bạn đã chấp nhận lời mời gọi đến gặp chúng tôi tại quốc gia nhỏ bé này, một trong những nơi đức tin đã đến được nhờ bàn tay của Đức Trinh Nữ Maria dưới tước hiệu Santa Maria la Antigua (Đức Mẹ Cố Hương). Đất nước Panama đã làm hết sức mình để mỗi người trong các các bạn có một cuộc gặp gỡ với Chúa Giêsu Kitô, Đấng là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống.
Chúng tôi là giáo phận đầu tiên trên “Tierra Firme” [nghĩa là Miền Đất Lớn, là danh xưng người Tây Ban Nha dùng để chỉ vùng đất mới chinh phục được bao gồm những miền đất chung quanh biển Caribê và vịnh Mễ Tây Cơ – chú thích của người dịch], và từ đây, Tin Mừng chiếu tỏa rạng ngời lên phần còn lại của Mỹ châu, luôn luôn dưới sự che chở của Đức Trinh Nữ Maria, Mẹ luôn đồng hành cùng chúng ta; đó là lý do tại sao không lạ lùng chút nào khi nói rằng trong cuộc gặp gỡ này với Chúa Giêsu tại Ngày Giới Trẻ Thế Giới này, chính Đức Maria là người đã khuyến khích và tiếp tục khuyến khích chúng ta hướng tới việc cử hành sự kiện lịch sử này, trong đó, chúng ta, những người trẻ trên thế giới, sẽ sống chung với nhau.
Chúng ta hãy cảm tạ Thiên Chúa vì đã cho phép chúng tôi được là nước chủ nhà của Ngày Giới trẻ Thế giới đầu tiên trong đó Đức Maria, “ngôi sao truyền giáo” được đề nghị với các bạn như là mẫu gương cho sự dũng cảm và lòng can đảm. Mẹ sẵn sàng vâng theo thánh ý Chúa trong dự án mà Mẹ đã quyết định dấn thân thực hiện, và lời đáp của Mẹ là chủ đề của Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới kỳ này: “Vâng, tôi đây nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần truyền” (Lc 1:38).
Cám ơn Đức Thánh Cha Phanxicô đã tin tưởng chúng tôi và cho chúng tôi cơ hội được tổ chức một cuộc gặp gỡ cho các thanh niên thuộc những vùng ngoại vi hiện sinh và địa lý. Chúng tôi hy vọng rằng cuộc gặp gỡ này sẽ là một hương liệu xức lên những tình hình khó khăn trong đó nhiều người trong số họ sống mà không có hy vọng, đặc biệt là các thanh niên bản địa và các thanh niên gốc Phi Châu, cũng như các thanh niên di dân là những người gần như chẳng nhận được chút hồi đáp nào từ quê hương bản quán của mình trước các khó khăn, đến mức họ phải tìm hy vọng nơi các nước khác, dù cho họ có thể trở thành những nạn nhân của nạn buôn bán ma túy, buôn bán người, các loại tội phạm, và nhiều tệ nạn xã hội khác.
Đối với Giáo Hội Công Giáo tại Panama, cũng như Giáo Hội tại các nước khác, trong tình hiệp thông với Liên Hội Đồng Giám Mục Trung Mỹ, bao gồm tất cả các giám mục của khu vực, các bạn rất quan trọng. Toàn bộ một cơ cấu nhân loại đã cố gắng tổ chức để các bạn có thể có những điều kiện cần thiết nhất để sống một cuộc hành hương ở quốc gia nhỏ bé này. Các bạn, những người hành hương thân yêu của các quốc gia khác nhau trên hành tinh của chúng ta, sẽ gặp gỡ một phần thu nhỏ của toàn bộ thế giới ở Panama này. Chúng tôi được phục vụ các bạn, được trở thành một điểm gặp gỡ, hiệp nhất trong đa dạng, không phân biệt tín ngưỡng, chủng tộc, tuổi tác, giới tính; là một phúc lành cho đất nước chúng tôi.
Cảm ơn các bạn đã hiện diện trên đất nước này, mà bắt đầu từ bây giờ, là thủ phủ của thanh niên toàn thế giới, nơi mà, với sự ấm áp của tình huynh đệ và khí hậu của mùa này, các điều kiện thuận lợi được tạo ra để các bạn có thể cùng chung vui với anh chị em của mình, chia sẻ các ước mơ, hy vọng và các dự án, và bởi quyền năng của Chúa Thánh Thần, cam kết đem lại một cuộc cách mạng của tình yêu, là điều sẽ không dễ dàng, nhưng không phải là không thể nếu chúng ta đặt niềm tin của chúng ta vào Thiên Chúa.
Những người hành hương sẽ thấy đất nước này như thế nào?
Những người đã có kinh nghiệm về những ngày thăm viếng các giáo phận ở cả Panama và Costa Rica đã có một ví dụ về cuộc sống của người hành hương trên đất nước nhỏ bé này.
Người dân của chúng tôi sẵn sàng đón tiếp các bạn, chia sẻ truyền thống của họ, sự phong phú đa sắc tộc và đa văn hóa, nhưng đặc biệt là chia sẻ niềm vui của đức tin vào cùng một Thiên Chúa, Đấng đang hành động giữa chúng ta, trong lịch sử cá nhân và cộng đồng của chúng ta.
Các giáo xứ và nhà ở đã có sự chuẩn bị cần thiết để đưa ra những gì tốt nhất của chúng tôi: đó là tình cảm, sự gần gũi, tình huynh đệ, để đón nhận các bạn như trong một gia đình thực sự, gia đình của Thiên Chúa.
Sự cởi mở để lắng nghe tiếng Chúa.
Trong những ngày của Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới, các bạn sẽ có cơ hội được học giáo lý với các vị Giám Mục của các quốc gia khác nhau (các bạn có thể mong đợi một sự huấn giáo thú vị). Khu vườn Tha thứ sẽ có những không gian để xưng tội, để hòa giải chính mình với Thiên Chúa; Liên hoan Thanh niên nơi nhiều tài năng từ nhiều quốc gia sẽ mang đến cơ hội làm sống dậy tinh thần của bạn; và cuộc gặp gỡ đặc biệt nhất với Chúa Giêsu trong Bí tích Thánh Thể, là phần lương thiêng liêng của chúng ta để đối phó với những thử thách của cuộc sống.
Cuộc gặp gỡ này, giữa những người trẻ tuổi và Chúa Giêsu Kitô sẽ giúp các bạn gặp gỡ với chính mình và nhận ra sự nhồi sọ của cái hệ thống phản giá trị đang thịnh hành khi con người tìm kiếm hạnh phúc giả tạo. Nó quá phù du đến nỗi mang đến bao nhiêu những tuyệt vọng và cơ man những tấn kích vào tâm trí và tinh thần của chúng ta; và, tối hậu, chẳng lấp đầy được sự trống rỗng hiện sinh trong lòng người.
Lời mời gọi của Chúa Giêsu, Đấng duy nhất có thể đưa ra lời mời gọi như thế, vẫn còn đó, kiên nhẫn, mãnh liệt, đầy sự dịu dàng. Có lẽ với tư cách là một Giáo Hội, chúng ta đã không thể truyền tải điều này với một sự minh bạch đúng mức bởi vì đôi khi người lớn chúng tôi nghĩ rằng những người trẻ không muốn lắng nghe, rằng họ điếc đặc và trống rỗng về đàng thiêng liêng. Tuy nhiên, thực tế lại khác. Các bạn cần sự hướng dẫn và đồng hành của chúng tôi, nhưng trên hết chúng tôi cần lắng nghe các bạn.
Chúng tôi biết rằng bạn không dễ bị thuyết phục. Những câu nói, những bài phát biểu kịch tính và những khẩu hiệu được thiết kế để kích động cảm xúc không có tác dụng.
Chúng ta biết rằng cũng giống như trong thời Chúa Giêsu, những người trẻ tuổi tìm kiếm các chứng tá, các điểm tham chiếu có nội dung thực sự và đầy kinh nghiệm, của những người đã đi trước vạn dặm trên con đường bằng đôi chân của mình, chứ không tìm kiếm những nhà thông thái về Thiên Chúa. Các bạn tìm kiếm ai đó để chỉ cho các bạn thấy Chúa qua cuộc sống của họ chứ không phải ai đó nói về Chúa.
Những người trẻ tuổi, nhân vật chính thực sự của Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới. Giáo Hội chúng ta đang chờ đợi mùa xuân tươi trẻ này. Chúng tôi tin tưởng vào các bạn, chúng tôi có rất nhiều kỳ vọng nơi các bạn, bởi vì các bạn hoàn toàn tin rằng những nhân vật chính thực sự cho sự thay đổi và biến đổi mà nhân loại và Giáo Hội cần đến đang nằm trong tay các bạn, trong khả năng của các bạn, trong tầm nhìn của các bạn về một thế giới tốt đẹp hơn.
Để thực hiện thử thách lớn này, các bạn phải chuẩn bị lương tâm của mình, biết rõ cá nhân, gia đình, xã hội và văn hóa của các bạn, nhưng trên hết là đức tin của các bạn. Chỉ lúc đó, khi được truyền lại từ bàn tay của ông bà và những người lớn tuổi, các bạn mới có thể biến đổi những tình huống bất công và bất bình đẳng đang làm tổn thương xã hội bằng niềm vui của Tin Mừng.
Đức Trinh Nữ Maria và chủ đề Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới lần này
Đức Trinh Nữ Maria, người phụ nữ trẻ thành Nagiarét, là một mẫu gương đáng tin cậy để noi theo vì sự cởi mở của Mẹ và sự sẵn sàng tuân theo thánh ý Chúa. Đó là người phụ nữ trẻ dám đưa ra tiếng “Xin Vâng” đối với kế hoạch của Thiên Chúa, mà không sợ hãi, bất chấp những hệ quả của điều đó, giữa chập chùng những rủi ro mà điều này có thể mang lại trong những khoảnh khắc đó. Nhưng bất kể những điều này, Mẹ nói tiếng “Xin Vâng”, bởi vì Mẹ biết lời hứa mà Thiên Chúa đã thực hiện với dân Người, rằng Chúa sẽ gửi Đấng Cứu Độ đến trong thế gian. Cuộc sống đức tin của Mẹ đã đem đến cho Mẹ sức mạnh và niềm tin vào Thiên Chúa, để đón nhận sứ mạng làm mẹ của Thiên Chúa hóa thành nhục thể.
Trong mắt của Đức Maria, mỗi thanh niên có thể khám phá lại vẻ đẹp của sự sáng suốt; trong trái tim Mẹ, các bạn có thể trải nghiệm sự dịu dàng, thân mật, và can đảm trong chứng tá và sứ vụ của Mẹ.
Do đó, Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới này đã được phó thác cho Đức Maria. Phó thác vào Đức Maria không chỉ là xin Mẹ giúp chúng ta hoặc cầu bầu cho chúng ta trong mọi chuyện. Phó thác vào Đức Maria còn có nghĩa là hành động như Mẹ. Chúng ta hãy bắt chước sự cởi mở của Mẹ trong phục vụ, như Mẹ đã làm cho người chị họ Elizabeth. Chúng ta có dám bắt chước Mẹ mở rộng tâm hồn mình đủ lớn để một lưỡi gươm có thể đâm vào trái tim như đã từng xảy ra với Đức Maria khi Mẹ đồng hành cùng Con Mẹ trong cuộc thương khó và kiên nhẫn chờ đợi niềm vui Phục sinh không?
Trong tiến trình chuẩn bị cho Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới, chúng ta đã thấy và phát hiện ra trong Giáo Hội chúng ta có những người trẻ có khả năng hiến thân cho người khác. Tài năng trẻ và khả năng lãnh đạo đã xuất hiện trong việc tổ chức Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới này, họ đã trao ban chính mình bất kể thời gian. Đây là một minh chứng đầy thuyết phục cho thấy các bạn có thể đảm nhận các dự án không thể tưởng tượng được.
Thanh niên bản địa hữu hình và thanh niên gốc Phi
Cũng đã có một trải nghiệm tuyệt vời với thanh niên bản địa và thanh niên gốc Phi. Họ đã có những cuộc gặp gỡ trước Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới để thực tế cụ thể của họ trở thành một phần của ngày hội này. Điều này đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới vì lần đầu tiên, họ có một không gian cụ thể.
Ngày Giới trẻ Thế giới ở khu vực này sẽ không thể thực hiện được nếu không thể hiện tình trạng của họ một cách cụ thể vì họ đại diện cho một số lượng đáng kể dân số của đại lục này. Họ là những thanh niên sống trong tình huống bị loại trừ và phân biệt đối xử, luôn thấy mình sốngbên lề xã hội và trong nghèo đói.
Trong Diễn đàn Hậu duệ Châu Phi của Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới, các nhà lãnh đạo trẻ của các tôn giáo và hệ tư tưởng khác nhau đã cho thấy khả năng đưa ra câu trả lời cho các tình huống bị phân biệt đối xử và loại trừ của họ, đồng thời yêu cầu phải có các chính sách công cộng trong khuôn khổ công lý, giáo dục, công ăn việc làm và sự bình đẳng của phụ nữ về văn hóa và sắc tộc, cả trong không gian xã hội và tôn giáo. Tầm quan trọng của việc khôi phục ký ức lịch sử về ông bà và người lớn tuổi cũng có tầm quan trọng sống còn đối với các thanh niên gốc Phi.
Giới trẻ bản địa đã có cuộc gặp gỡ thế giới của họ, nơi họ cũng tập trung vào ký ức sống động về các dân tộc của mình, cuộc chiến để duy trì sự hòa hợp với Đất mẹ từ sự phong phú của các nền văn hóa của họ dưới ánh sáng của thông điệp Laudato Si và tầm quan trọng của việc dự phần xây dựng của một thế giới tốt đẹp hơn. Đối với giới trẻ bản địa, thông điệp của Đức Thánh Cha Phanxicô thật là đáng khích lệ.
Một công cụ để đào tạo: DOCAT
Cùng với các bài giáo lý trong khuôn khổ Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới, chúng tôi đề nghị các bạn tìm hiểu Học thuyết xã hội của Giáo Hội, thông qua một công cụ công nghệ nhằm tăng cường khả năng lãnh đạo của người trẻ. Đây là một giấc mơ của Đức Thánh Cha Phanxicô mà chúng tôi cũng muốn các bạn trẻ hành hương, đặc biệt là các bạn trẻ thuộc khu vực Trung Mỹ, bởi vì một cách để đối phó với những nghịch cảnh từ đức tin của chúng ta là chúng ta phải biết về tư tưởng xã hội của Giáo Hội, để biến cuộc cách mạng tình yêu và công lý thành một thực tại.
Món quà của Đức Thánh Cha dành cho giới trẻ Trung Mỹ là Sách DOCAT và chương trình ứng dụng DOCAT sẽ được trao tặng trong Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới và là một cơ hội để các bạn có thể đón nhận vai trò lãnh đạo của mình một cách có trách nhiệm.
Các Thánh bảo trợ
Trong tông huấn Gaudete et exsultate, bàn về ơn gọi nên thánh trong thế giới hôm nay, Đức Thánh Cha Phanxicô nhấn mạnh rằng sự thánh thiện có những rủi ro, thách thức và cơ hội. Bởi vì “Đức Kitô đã chọn ta trước cả khi tạo thành vũ trụ, để trước thánh nhan Người, ta trở nên tinh tuyền thánh thiện” (Êph 1: 4).
Và nên thánh không có nghĩa là có khuôn mặt như các nhân vật trong hình các vị thánh mà chúng ta mua ở bất cứ đâu. Không, anh chị em thân mến, các bạn trẻ thân mến. Tất cả chúng ta đều có thể nên thánh: ngay cả khi chúng ta nghĩ rằng sự tồn tại của chúng ta không có giá trị vì tất cả những tội lỗi chúng ta đã phạm. Tất cả chúng ta có thể sống và đạt đến sự thánh thiện.
Đức Thánh Cha nói với chúng ta rằng để trở thành một vị thánh, các bạn phải đi ngược lại với trào lưu. Các bạn phải biết cách khóc, phải biết để lại sau lưng luận lý “ngăn chặn đau khổ” bằng cách “dồn hết năng lượng vào chuyện trốn chạy những tình huống khổ đau”. Nên thánh là vượt thoát khỏi sự băng hoại về tinh thần và vật chất, và vượt thắng tất cả những nguyên nhân khiến chúng ta xấu xa và xúc phạm đến Chúa.
Nên thánh là bảo vệ những người bất lực: những thai nhi chưa chào đời, và cả những người phải chào đời trong bất hạnh. Nên thánh là bảo vệ những người di cư, những người tìm kiếm công lý, cầu nguyện, sống và yêu thương cộng đồng của mình, vui vẻ và có khiếu hài hước, luôn đấu tranh, thoát khỏi sự tầm thường, sống trong lòng thương xót của Chúa và chia sẻ với người lân cận.
Trở thành một vị thánh không phải là một huyền thoại. Đó là một thực tế hữu hình. Cuộc đời của các vị thánh bảo trợ Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới là bằng chứng về điều này: Thánh Martin de Porres, Thánh Rôsa thành Lima, Thánh Juan Diego, Thánh José Sánchez del Río, Thánh Gioan Bosco, Chân Phước Nữ Tu María Romero Meneses, Thánh Óscar Romero, Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Tất cả đều cho chúng ta thấy rằng một cuộc sống thánh thiện là điều có thể trong mọi nền văn hóa và dân tộc, không phân biệt giới tính, cũng như tuổi tác. Sự tự hiến hào phóng cuộc đời họ cho Chúa và người lân cận đã khiến họ đạt đến sự thánh thiện.
Đừng sợ, các bạn trẻ thân mến, hãy can đảm trở thành những vị thánh trong thế giới ngày nay. Các bạn không phải từ bỏ tuổi trẻ hay niềm vui của bạn vì điều này. Trái lại, chúng ta có thể hài lòng và hạnh phúc với những điều đơn sơ bé mọn, bởi vì Chúa Giêsu Kitô, Đấng là lý do cho niềm vui của chúng ta, đã dành sẵn cho chúng ta sự sống đời đời với sự Phục sinh của Người.
Các bạn trẻ đã chuẩn bị cho Ngày Giới trẻ Thế giới thân mến, tôi mời gọi các bạn hãy cởi mở với cuộc sống, từ thời điểm này trở đi, với sự khiêm nhường và sự sẵn sàng của những tín hữu đã trải nghiệm lịch sử tại eo biển Panama này, nơi đức tin đã đến hơn 500 năm trước. Chúng tôi hy vọng rằng hôm nay bạn có thể nói vào cuối Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới rằng chúng ta đã sai các môn đệ mới của Chúa Giêsu Kitô đến trong thế gian để tỏa ra niềm vui của Tin Mừng trên toàn thế giới. Tin Mừng về lòng thương xót và tình yêu của Thiên Chúa.
Trong những ngày này, Thành phố Panama sẽ là một “ngôi nhà cầu nguyện và quảng bá đức tin Kitô” tuyệt vời. Lời Chúa sẽ vang lên mọi lúc và mọi nơi trên Panama.
Mọi thứ đã sẵn sàng để sống lễ hội tình yêu này vì Chúa ở giữa chúng ta. Nhưng chúng ta đừng quên rằng chính Đức Maria là người dắt tay chúng ta đến đây và Đức Thánh Cha Phanxicô, với tư cách là Đại diện của Chúa Kitô, sẽ củng cố và tái khẳng định chúng ta trong đức tin.
J.B. Đặng Minh An dịch
(vietcatholic 22.01.2019/ WYD Panama)