Ngày 4 tháng Tám Thánh Gioan Maria Vianney, linh mục (Ez 3, 16-21; Mt 9, 35 – 10, 1)
Linh mục Gioan Vanney sinh tại Dardilly, gần Lyon, Nước Pháp năm 1786, là con thứ ba trong 6 người con. Cha mẹ ngài đạo đức, thương người, không ngại lén đi lễ ở nơi xa, giữa thời kỳ cấm cách và phá đạo năng nề tại nước Pháp. Gioan được rước lễ lần đầu năm 13 tuổi, và cho tới khi chịu thêm sức, ngài phải chứng kiến cảnh cử hành Thánh lễ, dạy giáo lý đầy can đảm của các linh mục trước bất cứ đe dọa nào từ chính quyền. Chính từ đó phát sinh ơn gọi linh mục của Gioan.
Năm 1802, lúc 20 tuổi, Gioan Vianney mới bắt đầu việc học chuẩn bị vào chủng viện, dưới trướng của cha Balley. Dù Gioan chỉ thông minh ở mức bình thường, nhưng các thầy dạy anh không bao giờ nghi ngờ về ơn gọi linh mục của anh. Anh gặp rất nhiều khó khăn trong việc học Latinh. Bạn học của anh, sau này làm Giám mục Dubuque, giúp anh cách riêng trong việc học Latinh.
Chiến tranh Pháp – Tây Ban Nha nổ ra, Gioan Vianney phải ngưng học, và được gọi nhập ngũ. Nhưng buổi sáng lên đường nhập ngũ, vì Gioan Vianney đến nhà thờ cầu nguyện, nên đến trễ, và các tân binh đã lên đường. Sau đó người dẫn đường cho cậu tới trại lính lại dẫn lầm lên nơi làng hẻo lánh có những người trốn lính tập trung. Cậu phải lưu lại đó, lấy tên giả, làm giáo viên dạy trẻ nghèo. Sau này nhờ em cậu đi lính thay, cậu mới được thoát khỏi cảnh trốn lánh và trở lại với việc học.
Năm 1812, gia nhập chủng viện, với tuổi 30, cậu buộc phải học triết học bằng tiếng Pháp, thay vì Latinh. Có lần thi trượt, cậu lại phải thi lại và may là qua được kỳ thi thành công. Ba năm sau, cậu được thụ phong linh mục.
Một con người được ơn thấu thị (vision) để nắm chắc ơn gọi của mình thì thắng vượt các trở ngại và hoàn thành được những việc xem ra là không thể làm được. Thánh Gioan Baotixita Vianney (còn được gọi là cha sở họ Ars) là một người có có ơn “thấy và thấu hiểu” này: Ngài muốn trở nên một linh mục. Nhưng ngài phải vượt thắng được nền học vấn trường lớp nghèo nàn không chuẩn bị thích đáng cho ngài tiếp thu các môn học của chủng viện.
Việc ngài không hiểu được tiếng Latinh buộc ngài phải gián đoạn việc học tại chủng viện. Nhưng ơn thấu thị về ơn gọi linh mục của ngài thúc đẩy ngài tìm kiếm sự dạy kèm riêng tư, cách riêng là của cha Balley, người đã dạy dỗ ngài xưa kia. Sau một cuộc chiến đấu dài với các sách vở, Gioan đã được thụ phong linh mục.
Các hoàn cảnh đòi hỏi những hành vi “ngoài sức tưởng tượng” đi theo ngài ở khắp nơi. Trong tư cách mục tử xứ Ars, một giáo xứ hẻo lánh, chỉ có 40 gia đình nhưng có đến 4 quán rượu. Khi ngài đến tỉnh Ars nước Pháp, lúc ấy đã 31 tuổi, hầu như chẳng ai thèm lưu ý. Tỉnh này nổi tiếng là nơi đầy ải các linh mục. Giáo dân thì thờ ơ với việc đạo đức và thoải mái với nếp sống cố hữu của họ. Sự thấu thị về ơn gọi linh mục của ngài dẫn ngài đến những việc ăn chay nhiệm nhặt và những đêm ngủ ít. (Có những thứ quỷ chỉ có thể đuổi đi nhờ cầu nguyện và chay tịnh.)
Không bao lâu họ thấy có những thay đổi. Khi nhìn trộm qua cửa sổ họ thấy cha sở gầy gò ốm yếu cầu nguyện suốt đêm. Có người thấy ngài vất bỏ các bàn ghế đắt tiền và thay chiếc giường nệm êm ấm bằng các khúc gỗ sần sùi. Cũng có người thấy ngài chia sẻ quần áo cho người ăn xin, và chính ngài chỉ ăn có hai củ khoai mỗi ngày. Một vài người tò mò đến nhà thờ nghe giảng, và họ thấy tiếng nói của ngài như xé vào tai nhưng có sức đánh động tâm hồn. Từ tò mò dẫn đến nghi vấn. Có thể nào đây là một linh mục đích thực? Và nhà thờ bắt đầu đông người trở lại.
Cha Gioan đã trở nên một phần tử của cộng đồng nhỏ bé ấy. Mỗi ngày ngài đi thăm các giáo dân và lắng nghe những ưu tư của họ. Ngài không hiểu tiếng Latinh nhưng ngài rất hiểu các nỗi khó khăn của đời sống người dân. Do đó, sau mười hai năm, hầu như mọi người trong tỉnh đều tham dự Thánh lễ hàng ngày và các nông dân vừa lần chuỗi vừa cày cấy nơi đồng áng.
Và rồi hôm nay trong ngày mừng lễ Thánh Gioan M. Vianney ta thấy trang Tin Mừng hôm nay ghi : “Chúa Giêsu đi khắp các thành thị, làng mạc, giảng dạy trong các hội đường, rao giảng Tin mừng Nước Trời và chữa hết các bệnh hoạn tật nguyền”. Chính sự ra đi mà Chúa Giêsu đã thấy được một bức tranh tổng thể của cuộc sống, vì thế Ngài đã thao thức thốt lên: “Lúa chín đầy đồng mà thợ gặt lại ít. Vậy anh em hãy xin chủ mùa gặt sai thợ ra gặt lúa về”.
Thật thế, trong suốt hành trình rao giảng, trên những nẻo đường, nơi đâu Ngài cũng thấy được những con người lầm than vất vưởng, họ không tìm thấy được mục đích của cuộc sống, không tìm thấy được một nơi để nương tựa, một chân lý để sống. Chúa đã chạnh lòng trước đám đông, và thôi thúc Ngài một chương trình mục vụ: “Anh em hãy xin chủ mùa gặt sai thợ ra gặt lúa về”.
Ta thấy chính Chúa đã đốt lên trong lòng nhóm mười hai ngọn lửa hy vọng, để các ông trở thành đôi tay và trái tim của Chúa, mang lửa tình yêu và hy vọng đến các hang cùng ngõ hẻm. Mảng đen của bức tranh cuộc sống đã được tô sáng lên bởi những tông đồ nhiệt thành. Nơi mảng tối của Calcutta giờ đã có mẹ Têrêsa, nơi kia thì có nhà Dòng nọ, nơi khác thì có cộng đoàn giáo xứ . . . Tất cả đều chung một lời mời gọi của Chúa Giêsu, xóa đi mảng đen của cuộc sống.
Ta thấy Chúa Giêsu đã đến trền gian hơn hai ngàn năm, những mảng đen tối vẫn còn đó, điều này không có nghĩa Ngài bất lực trước nhân loại, không có nghĩa là Ngài kém toàn năng. Nhưng Ngài đang hướng đến nhân loại một niềm hy vọng phổ quát. Thánh Augustinô nói: “Thiên Chúa tạo dựng con người Ngài không cần con người, nhưng để cứu chuộc con người Ngài cần con người”.
Chính vì lẽ đó con người cần được thanh luyện và dạy dỗ như lời loan báo của tiên tri Isaia: “Thiên Chúa sẽ ban cho ngươi chút bánh đau thương, ít nước khốn cùng, nhưng Đấng dạy dỗ người sẽ không lìa bỏ ngươi, và mắt ngươi sẽ thấy Đấng dạy dỗ ngươi”. Kitô hữu phải kỳ vọng vào Thiên Chúa tình thương, để được Ngài sửa dạy trước khi có trái tim và đôi tay như Ngài. Ngài sẽ thức tỉnh lương tâm con người, phải làm gì cho vũ trụ, cho môi trường, để hạt giống được nẩy mầm, đất đai sinh lương thực béo tốt, gia sức có cỏ non, biển xanh có cá, khe núi có mạch nước mát trong lành, cho những người anh em đau khổ.
Tất cả những điều này chỉ có thể làm được khi con người biết quay trở về với Thiên Chúa, và như thế nhân loại sẽ bước vào mùa hy vọng phổ quát trong niềm vui và bình an, chứ không phải trong sự đau thương và hoảng loạn.
Xin Chúa thêm ơn cho mỗi người chúng ta để mỗi người quay về với Chúa và nhất là nhìn thấy ơn cứu độ của Chúa để đi tìm. Ta cũng hãy nhìn lên gương của Cha Thánh Gioan Vanney hôm nay chúng ta mừng Lễ cho chúng ta biết hăng say đi tìm và cứu các linh hồn như Ngài. Chúng ta cũng không quên cầu nguyện cho các Cha Sở vì hôm nay là ngày mừng bổn mạng của các Ngài.
Huệ Minh