Qui luật trên đây được trình bày trong Tông Thư Tự Sắc ”Như một người mẹ yêu thương” (Come una madre amorevole), công bố hôm 4-6 và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 5-9-2016.
ĐTC nhắc lại rằng giáo luật đã dự trù việc bãi chức vụ trong Giáo Hội các GM giáo phận và những người tương đương vì những lý do hệ trọng. Nay qua Tông thư này, ngài xác định rằng trong số các nguyên do hệ trọng ấy, có cả việc lơ là của các GM trong việc thi hành chức vụ, đặc biệt liên quan đến những vụ lạm dụng tính dục trẻ em và những người lớn dễ bị tổn thương, như đã dự trù trong các tự sắc ”Bảo vệ sự thánh thiêng của các bí tích” (Sacramentorum Sanctitatis Tutela) do Thánh Gioan Phaolô 2 ban hành và Đức Biển Đức 16 tu chính.
Tông thư tự sắc của ĐTC gồm 5 điều khoản, trong đó có qui định rằng:
– GM giáo phận hoặc tương đương chỉ có thể bị cách chức nếu thiếu sót một cách khách quan trầm trọng đối với nghĩa vụ phải cần mẫn mà chức vụ đòi hỏi (1,2). Trong trường hợp những vụ lạm dụng tính dục trẻ em hoặc người lớn dễ bị tổn thương, chỉ cần sự thiếu sót ấy có tính chất trầm trọng (1,3). Các Bề trên cấp cao của các dòng tu và tu đoàn tông đồ thuộc quyền tòa thánh, cũng được đồng hóa với GM giáo phận trong những trường hợp này (1,4).
Khi có những dấu hiệu nghiêm trọng về sự thiếu sót như vừa nói, thì bộ có thẩm quyền của Tòa Thánh sẽ khởi sự điều tra, báo cho đương sự và cho họ khả năng cung cấp các văn kiện và chứng từ (2,1). GM có thể được tự biện hộ theo các phương thế luật dự trù (2,2).
Nếu thấy nên cách chức Giám Mục, thì Bộ sẽ sớm công bố sắc lệnh cách chức (4,1), hoặc khuyên đương sự đệ đơn từ chức lên ĐTC trong thời hạn 15 ngày, nếu GM không trả lời trong thời hạn dự trù, thì Bộ công bố sắc lệnh cách chức (4,2)
Quyết định của Bộ phải được ĐTC phê chuẩn một cách đặc biệt. Trước khi quyết định chung kết, ĐTC sẽ được một ban luật gia trợ giúp.
G. Trần Đức Anh OP