Ngày 19-07-2017 đánh dấu đúng 25 năm vụ thẩm phán Paolo Borsellino bị mafia ám sát ở Palermo. Nhiều nơi trên khắp Italia đã diễn ra những hoạt động tưởng niệm người anh hùng của cuộc chiến chống mafia này. Và Đức Thánh Cha Phanxicô cũng viết một dòng bằng tiếng Ý trên trang Twitter của ngài: “Chúng ta hãy cầu nguyện cho tất cả các nạn nhân của mafia và xin Chúa ban cho chúng ta sức mạnh tiến bước, để tiếp tục đấu tranh chống tham nhũng”.
Lời lẽ trên đây tiếp nối những phát biểu mạnh mẽ vẫn có của Đức Thánh Cha chống lại mạng lưới mafia, và rất quyết liệt tại Italia. Ngày 21-03-2014, khi tham dự buổi canh thức cầu nguyện của Hiệp hội Libera, do cha Luigi Ciotti sáng lập, tại một nhà thờ gần Vatican, Đức Thánh Cha Phanxicô đã mạnh mẽ lên tiếng kêu gọi các thành viên mafia hoán cải và dứt khoát từ bỏ bạo lực.
Mấy tháng sau, trong hai chuyến viếng thăm tại Molise và Calabria, Đức Thánh Cha lại lên tiếng kêu gọi đấu tranh chống mạng lưới tội phạm, khích lệ các giám mục, linh mục và các tín hữu Công giáo phải hết sức kiên quyết. Ngày 21-06-2014, khi dâng Thánh lễ ở Sibari, một thị trấn nhỏ của Calabria, Đức Thánh Cha đã nói rõ: “Những ai sống theo đường lối gian ác, như các kẻ mafia, thì không được hiệp thông với Thiên Chúa: họ bị vạ tuyệt thông!” Hôm ấy 250 ngàn người có mặt đã vỗ tay khi nghe Đức Thánh Cha nói: “Ndrangheta [một tổ chức mafia] là thế này: thờ phượng điều ác và khinh rẻ công ích”. Lời tố cáo thẳng thắn này được coi là chưa từng có trong lịch sử của các triều giáo hoàng.
Bộ Thăng tiến sự Phát triển Con người Toàn diện, một Bộ mới được thành lập của Giáo triều Roma, đang xem xét việc cụ thể hoá vạ tuyệt thông cho các thành viên mafia về phương diện giáo luật. Hiện nay, mặc dù Đức Thánh Cha đã tuyên bố, nhiều thành viên của các tổ chức mafia vẫn tiếp tục lãnh nhận các bí tích, và một số băng nhóm mafia vẫn tham gia tích cực trong các đoàn rước.
Paolo Borsellino, anh hùng của cuộc chiến chống mafia
Thẩm phán Paolo Borsellino (1940-1992) là một trong những anh hùng của cuộc chiến chống mafia. Ngày 19-07-1992, ông cùng với 5 cận vệ đã thiệt mạng khi chiếc xe chở họ phát nổ trên phố Mariano D’Amelio tại thành phố Palermo, thủ phủ đảo Sicilia, vì bị gài bom. Vụ ám sát thẩm phán Borsellino xảy ra chỉ chưa đầy hai tháng sau khi thẩm phán Giovanni Falcone, người đồng nghiệp kề vai sát cánh với ông trong cuộc chiến chống mafia, bị sát hại, cũng tại Palermo.
Hai thẩm phán Giovanni Falcone và Paolo Borsellino được coi là những người anh hùng trong cuộc chiến không khoan nhượng chống lại các tổ chức mafia tại Sicilia và toàn Italia. Ngày nay tên của họ được dùng làm tên gọi cho sân bay Palermo.
Paolo Borsellino không hề giấu giếm sự dấn thân của một Kitô hữu. Thánh giáo hoàng Gioan Phaolô II đã ca ngợi ông trong chuyến viếng thăm Sicilia vào tháng Năm 1993. Và ngài cảnh báo rằng một ngày nào đó Cosa Nostra [tức mafia] “sẽ phải đối mặt với công lý của Thiên Chúa”. Phản ứng lại lời của Đức Gioan Phaolô II, một vụ đánh bom đã xảy ra tại Vương cung thánh đường Gioan Latêranô ở Roma vào tháng Bảy 1993, gây thiệt hại vật chất nặng nề.
Đầu những năm 1990 được đánh dấu bằng sự trỗi dậy của chủ nghĩa khủng bố chính trị-mafia tại Italia với nhiều cuộc tấn công kinh hoàng. Sau đó ít xảy ra bạo lực lớn, nhưng các mạng lưới mafia vẫn luôn hiện diện mạnh mẽ trong thế giới kinh tế và chính trị.