- Ảnh hưởng của những lối sống ích kỷ (thiếu yêu thương) trong gia đình đối với vũ trụ/trái đất/môi trường sống
Chúng ta dễ dàng nhận ra rằng sự bất công của con người đối với nhau và của con người đối với thiên nhiên vạn vật là biểu lộ của một nếp sống thiếu yêu thương nơi nhiều người, nhiều gia đình trong xã hội/trong Giáo Hội hôm nay. Bạo lực, chiến tranh, khủng bố, bóc lột người nghèo, gây ô nhiễm và hủy diệt môi trường sống….là những hậu quả tất yếu của những nếp sống ích kỷ, thiếu niềm tin tưởng và yêu thương nơi cõi lòng con người.
Có lẽ chúng ta chưa thể quên được câu chuyện “bố đốt con ruột mới hơn 3 tuổi vì tức giận với vợ”. Đó là câu chuyện về Vũ Văn Quang, như báo Pháp Luật kể:
“Vũ văn Quang (SN 1980) học lớp 9 rồi bỏ học ở nhà và quen biết với chị LTH (SN 1984). Đến tháng 3/2007, cả 2 sinh được cháu L. Do bản tính Quang ham chơi cờ bạc, lô đề rồi về nhà hay đánh đập vợ con nên gia đình phát sinh mâu thuẫn, chị H bỏ về nhà mẹ đẻ sống. Quang nhiều lần đến nhà ngoại đe dọa, dằn mặt gia đình vợ….Trong lúc tức giận với vợ, Quang đã mua xăng tẩm vào người đứa con ruột mới hơn 3 năm tuổi, rồi châm lửa đốt…khiến đứa con trở nên tàn tật, khuôn mặt biến dạng.[1]
Có thể chúng ta cũng đã nghe tâm sự của một cô gái 24 tuổi có cha mẹ ly dị:
“….ngày ấy tôi 24 tuổi, là con gái chưa có gia đình, anh trai 28 tuổi đang học sĩ quan quân đội, cuối tuần mới về nhà. Ba mẹ ly dị cách đây 3 năm, ba tôi giờ đã có vợ. Ngày ấy, ba không việc làm, hay nhậu say về quậy phá, đuổi đánh mẹ, một mình mẹ làm công nhân vệ sinh nuôi ba và 2 đứa con. Mẹ rất giỏi, dành dụm mua cả nhà ở, cho chúng tôi ăn học đến nơi đến chốn. Tuổi thơ tôi là những ký ức kinh hoàng khi ba nhậu say về, mẹ phải chạy trốn để ba đừng quậy, để yên cho chúng tôi ngủ sáng hôm sau còn đi học, mẹ lang thang ngoài đường đến khuya rồi đi làm.
Một ngày chắc mẹ chỉ ngủ được 3-4 tiếng, nói như vậy mọi người cũng biết mẹ cực khổ rất nhiều. Tôi tốt nghiệp ra trường, không chịu được cảnh mẹ khổ như vậy nên làm đơn ly hôn giúp mẹ….”.[2]
Chúng ta nghe một câu chuyện khác của “Trung tâm thám tử tư chuyên nghiệp” kể lại liên quan đến đời sống gia đình. Đó là trường hợp cô bé Nguyễn Thị Trà My, 14 tuổi, ở Hải Dương. Vì cha mẹ ly hôn và cô không được yêu thương quan tâm chăm sóc, cô bỏ đi bụi đời và tham gia băng nhóm trộm cướp xe máy…Khi được hỏi về cha mẹ, cô đã khóc như mưa và nói: “Em sinh ra từ đất đá chứ chẳng có cha mẹ nào cả.”[3]
Đó là tâm trạng đau buồn của những con người sống trong môi trường gia đình thiếu yêu thương, thiếu “ô xy tình người.”
Quả thật, nếu vợ chồng và con cái trong gia đình sống ích kỷ, bất hòa, ghen ghét, giận hờn nhau…sẽ dẫn đến phá hủy hạnh phúc gia đình và tạo nên một môi trường gia đình thật ngột ngạt, thiếu lành mạnh vì thiếu “ô-xy tình người”. Khi vợ chồng bất hòa, gây gỗ, bạo lực với nhau và có thể dẫn đến ly hôn sẽ khiến cho con cái trở nên chán nản, buồn sầu, bỏ học, không được cha mẹ yêu thương và quan tâm…và dần dần lìa xa bầu khí gia đình ngột ngạt đó để “đi bụi”, đi lang thang kiếm sống cho qua ngày đoạn tháng, sống vô trách nhiệm, vô kỷ luật. Hệ quả là những người con đó dễ dàng bị ảnh hưởng xấu và gia nhập những băng nhóm xã hội, gây nên biết bao tệ nạn trong xã hội và làm cho môi trường xã hội cũng bị ô nhiễm bởi những lối sống thiếu giáo dục và bất cần đời như thế.[4] Kéo theo lối sống bất cần đời của cả cha mẹ và con cái như thế là một lối sống bạo lực, trộm cắp, chém giết, hưởng thụ, đua đòi, mua sắm, tiêu xài, cờ bạc, hút sách, ma túy, nhậu nhẹt bia rượu…quá mức cần thiết và không cần biết đến tương lai…khiến cho môi trường thiên nhiên cũng bị ô nhiễm và suy thoái vì khói/rác thải/khí thải độc hại và quá mức...[5] Những con người sống thiếu yêu thương, bất cần đời, bạo lực và hưởng thụ như thế ngày càng trở nên lười biếng và là gánh nặng của gia đình, của xã hội, của cả thế giới này…và tạo nên một xã hội đầy những con người ăn bám và hưởng thụ, khiến cho tài nguyên thiên nhiên của trái đất ngày càng bị khai thác đến mức cạn kiệt để sản xuất đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của họ, và như thế, chẳng còn gì để lại cho con cháu và những thế hệ tương lai.[6] Vũ trụ/ Trái đất vì thế nhanh chóng trở nên như một “bà mẹ kiệt sức, suy thoái, tàn tạ…” vì những đứa con sống trong ích kỷ, bạo lực, ghen ghét, hận thù, thiếu “ô xy tình người”.[7]
- Gia đình Ki-tô với lối sống yêu thương theo khuôn mẫu Thánh Thể – dấn thân chăm sóc, bảo vệ, phát triển vũ trụ/trái đất
- Khuôn Mẫu yêu thương của Thánh Thể
Lối sống ích kỷ, ghen ghét, giận hờn, chia rẽ, bạo lực… của những thành viên gia đình trong xã hội với những ảnh hưởng xấu của nó đối với những môi trường sống/trái đất… đang trở thành một thách đố lớn cho xã hội và Giáo Hội hôm nay. Xã hội quan tâm đáp trả và tìm ra những giải pháp cho những vấn đề đó dựa vào những nỗ lực của con người (tiến bộ khoa học kỹ thuật, tâm lý trị liệu, kỹ năng sống, thiền…).[8] Trong khi đó, tin tưởng sâu xa vào Thiên Chúa, các tín hữu Ki-tô cùng với Giáo Hội được mời gọi tin tưởng, cậy dựa chính yếu vào sức mạnh tình yêu của Thiên Chúa Đấng Sáng Tạo muôn loài muôn vật, và cũng là Đấng giải thoát/phục hồi sự sống cho muôn vật, để tìm ra giải pháp thích hợp cho những vấn đề của con người và vũ trụ/trái đất hôm nay. Sức mạnh tình yêu Thiên Chúa đó được biểu lộ nơi Chúa Giê-su Thánh Thể và có sức canh tân, biến đổi con người và cả vũ trụ/trái đất này trở nên tốt đẹp hơn.[9] Sở dĩ Thánh Thể có sức canh tân, biến đổi như thế bởi vì Thánh Thể là một mầu nhiệm tình yêu cao cả, là quà tặng cao quý nhất dành cho toàn thể vạn vật phát xuất từ tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa, và cũng là bí tích biến đổi (con người, vũ trụ/trái đất), như Giáo Hội đã xác tín.
- Thánh Thể là “bí tích tình yêu” và là Quà tặng Cao quý nhất dành cho toàn thể vạn vật phát xuất từ tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa.
Điều này đã được khẳng định trong Tin mừng Gioan và trong Thư của thánh Phao-lô. Quả thật, trước hết, Thánh Thể là quà tặng tình yêu của Chúa Cha: “Thiên Chúa yêu thế gian, đến nỗi đã ban Con Một” (Ga 3, 16), và “…chính là Cha tôi cho các ông ăn bánh bởi trời, bánh đích thực; vì bánh Thiên Chúa ban là bánh từ trời xuống, bánh đem lại sự sống cho thế gian” (Ga 6, 32-33). Thánh Thể cũng là quà tặng tình yêu của Người Con. Điều này đã được khẳng định khi Đức Giê-su mặc khải rằng chính Ngài là “bánh hằng sống từ trời xuống”, và “ai ăn bánh này sẽ được sống muôn đời. Và bánh tôi sẽ ban tặng, chính là thịt tôi đây, để cho thế gian được sống” (Ga 6, 51). Thánh Thể cũng là quà tặng tình yêu của Chúa Thánh Thần: “Thiên Chúa đã đổ tình yêu của Người vào lòng chúng ta, nhờ Thánh Thần mà Người ban cho chúng ta” (Rom 5,5).
Stoeckl đã giải thích về mầu nhiệm Thánh Thể là bí tích tình yêu/quà tặng tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa cho vạn vật thật sâu sắc:
Chính qua Thánh Thần tình yêu mà Chúa Cha ban Con Một của Người cho chúng ta, và trao ban chính mình Người trong Người Con. Đức Giê-su tự hiến tế như lễ vật “nhờ Thánh Thần hằng hữu thúc đẩy” (Dt 9, 14), nghĩa là Thánh Thần đã tác động một cách đặc biệt trong việc trao ban chính mình của Người Con. Và cũng chính Thánh Thần là nguyên lý thúc đẩy Thiên Chúa trao ban chính mình liên tục và vô tận trong Thánh Thể”.[10]
Như vậy, Thánh Thể được mặc khải như là bí tích tình yêu, là quà tặng tình yêu cao cả nhất của Ba Ngôi Thiên Chúa, trao ban cho toàn thể vũ trụ/vạn vật vì sự sống của vạn vật.
- Thánh Thể là bí tích biến đổi toàn thể vũ trụ
Trái đất đã bị nguyền rủa vì sự ích kỷ và tội lỗi của con người. Tuy nhiên, muôn loài thọ tạo, theo lời hứa và trong niềm hy vọng được giải thoát khỏi cảnh hư nát, những ngong ngóng đợi chờ ngày Thiên Chúa mặc khải vinh quang của con cái Người (Xc. Roma 8, 19-21).
Chính Thánh Thể, như khẳng định của Tin Mừng Gioan (Xc. Ga 6,54), không chỉ hàm chứa lời hứa phục sinh thân xác chúng ta, nhưng cũng là lời hứa đối với trái đất này.[11]
Thánh Giáo Hoàng Gioan Phao-lô II đã khẳng định rằng:
Không chỉ Giáo Hội, mà cả vũ trụ và lịch sử không ngừng được Đức Ki-tô hướng dẫn, điều khiển. Chính sức mạnh hướng dẫn này thúc đẩy muôn vật ‘rên siết quằn quại cho đến bây giờ’ (Roma 8, 22), hướng tới đích điểm ơn cứu độ tròn đầy của chúng.[12]
Trong cùng ý hướng đó, Stoeckl đã nhận định:
Toàn thể vũ trụ được mời gọi đạt đến chỗ quy kết trong Đức Ki-tô ngang qua sức mạnh trao ban sự sống của mầu nhiệm sự chết và phục sinh của Đức Ki-tô, một sức mạnh đang hiện diện và hoạt động trong Thánh Thể.”[13]
Vì thế, trong Thánh Thể – như thánh Giáo Hoàng Gioan Phao-lô II đã khẳng định – muôn loài thọ tạo “bắt đầu tiến trình đạt đến sự viên mãn của chúng trong ngày Đức Ki-tô ngự đến”[14] Đó là tiến trình biến đổi vũ trụ đang được thực hiện cách bí tích trong Thánh Thể.[15]
Nhưng làm cách nào Thánh Thể lại có thể thâm nhập và biến đổi vũ trụ/vạn vật? Nói cách khác, sự biến đổi vũ trụ/vạn vật đó tùy thuộc vào đâu?
Chắc hẳn, một mặt, “Thánh Thể là hạt giống thần linh chứa đựng quyền năng biến đổi”[16]; năng lực biến đổi đó “không là gì khác, nhưng chính là tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa”[17] được biểu lộ/diễn tả trong năng lực trao ban sự sống của mầu nhiệm sự chết và phục sinh của Đức Ki-tô hiện diện và sống động trong Thánh Thể. Quả thật, như lời thánh Giáo Hoàng Gioan Phao-lô II giải thích:
Bằng chính quà tặng Thánh Thể, Thiên Chúa thánh hóa các tâm hồn, mỗi người và cộng đoàn, quốc gia và toàn thể vũ trụ. Chính vì thế, Thánh Thể trở nên nguyên lý của nhân loại mới và của thế giới được đổi mới…và rồi giờ đây đang triển nở như hạt giống và men của Nước Thiên Chúa.[18]
Tuy nhiên, một mặt khác, như bánh và rượu là những “yếu tố của thiên nhiên đượccon người tinh chế, làm ra” trước khi được biến đổi thành Mình và Máu Thánh Đức Ki-tô do quyền năng của Thánh Thần, thì sự biến đổi vũ trụ “cũng tùy thuộc vào sự cộng tác của con người.”[19] Thật vậy, “chính ở nơi cõi lòng sâu thẳm của con người – như tông huấn Dominicae Cenae (Bữa Tiệc Của Chúa) khẳng định – mà thế giới được biến đổi, một sự biến đổi đầy tình thương và ơn cứu độ.”[20] Thánh Thể,do đó, “chỉ có thể thâm nhập và biến đổi nhân loại và vạn vật tùy vào mức độ con người mở lòng mình ra đối với quyền năng biến đổi của Thánh Thể,”[21] nghĩa là đối với“tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa”[22] được ban tặng và tỏ lộ trong Thánh Thể. Nói cách khác, “chúng ta càng để cho Đức Ki-tô canh tân chúng ta bằng quyền năng biến đổi của tình yêu Người, chúng ta càng có khả năng xây dựng một thế giới mới, một thế giới sung mãn hơn trong sự hài hòa với kế hoạch của Thiên Chúa.”[23]
- Sống yêu thương theo khuôn mẫu Thánh Thể – Dấn thân chữa lành/bảo vệ/phát triển vũ trụ/trái dất.
Hiểu biết Thánh Thể như là bí tích tình yêu và là bí tích biến đổi toàn thể vũ trụ/vạn vật trong Đức Ki-tô, Đức Giáo Hoàng Phanxico đã khẳng định:
Bí tích Thánh Thể là tột đỉnh hành động cứu độ của Thiên Chúa: thật thế, khi trở thành bánh bẻ ra cho chúng ta, Chúa Giêsu tuôn đổ trên chúng ta tất cả lòng xót thương và tình yêu của Người, đến độ canh tân con tim, cuộc sống, và kiểu tương quan của chúng ta với Người và với các anh chị em khác.[24]
Với tư cách là ki-tô hữu, là thành viên trong gia đình Ki-tô, chúng ta được mời gọihiểu biết, tin yêu, tôn thờ Thánh Thể, cử hành và đón nhận Chúa Giê-su Thánh Thể vào nơi tâm hồn, trong cuộc sống và gia đình chúng ta. Càng mở lòng mình ra đối với “tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa” được biểu lộ nơi Thánh Thể, chúng ta càng được quyền năng Thánh Thể biến đổi nên đồng hình đồng dạng với Người, nhờ đó gia đình chúng ta trở nên như cộng đoàn Thánh Thể yêu thương, có khả năng yêu thương/phục vụ tha nhân và toàn thể vũ trụ/vạn vật như Chúa Giê-su đã yêu thương/phục vụ, và “càng có khả năng dấn thân xây dựng một thế giới mới, một thế giới sung mãn hơn trong sự hài hòa với kế hoạch của Thiên Chúa”.
Thay lời kết
Trước những khủng hoảng đời sống gia đình và khủng hoảng môi trường sống hôm nay, gia đình Ki-tô được mời gọi đối diện và tìm ra những giải pháp thích hợp cho những vấn đề của gia đình và môi trường/trái đất. Nhiều giải pháp của con người trong xã hội được đề nghị (giải pháp tâm lý, giải pháp kinh tế, giải pháp khoa học, giải pháp chính trị,…) vẫn là những giải pháp cần có để khắc phục những khủng hoảng đó. Nhưng quan trọng, nền tảng và tận căn hơn cả vẫn là những giải pháp tôn giáo, được đặt nền tảng trên tình yêu Thiên Chúa biểu lộ nơi Chúa Giê-su Thánh Thể. Chính Thánh Thể là bí tích tình yêu, là quà tặng cao quý nhất phát xuất từ tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa cho con người/vạn vật, và là bí tích biến đổi vũ trụ vạn vật.
Với quyền năng biến đổi là tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa biểu lộ nơi Chúa Giê-su Thánh Thể, và với sự cộng tác của con người khi mở lòng mình ra đối với “tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa”, các Ki-tô hữu và gia đình Ki-tô sẽ được biến đổi nên đồng hình đồng dạng với Đức Ki-tô và trở nên những cộng đoàn Thánh Thể yêu thương. Đó là những cộng đoàn kín múc sức mạnh từ Thánh Thể và biết noi gương Đức Giê-su Thánh Thể sống tinh thần yêu thương, tha thứ, đối thoại, đón nhận, chia sẻ, trao ban sự sống, khiêm nhường phục vụ, làm triển nở phong phú hóa lẫn nhau.., và trở nên nhân tố tích cực có khả năng dấn thân chữa lành, bảo vệ, phát triển vũ trụ/trái đất/môi trường sống của muôn loài một cách tốt đẹp và “sung mãn hơn trong sự hài hòa với kế hoạch của Thiên Chúa.”
Lm. Giuse Đinh Đức Huỳnh and sss