Hỏi : Xin cha giải đáp việc Đức Thánh Cha Phanxicô rửa chân cho phụ nữ thì ngài có được ơn bất khả ngộ hay không ?.
Trả lời :
Tôi đã có dịp trả lời trong một bài viết trước về việc Đức Thánh Cha Phanxicô rửa chân cho phụ nữ trong Tuần Thánh, và đã nói rõ là việc rửa chân này chỉ là một nghi thức (rite)- chứ không phảỉ là một bí tích hay á bí tích nào. Mục đích của nghi thức này là để nhắc lại việc Chúa Giêsu đã rửa chân cho Nhóm Mười Hai Tông Đò trong Bữa Ăn sau cùng của Chúa với các ông trong đó Chúa đã lập hai Bí Tích rất quan trọng là Bí Tích Thánh Thể ( Eucharist) để “ Thầy ở lại cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế.”( Mt 28:20) và Bí Tích Truyền Chức Thánh ( Holy Orders) để “ anh em làm việc này mà tưởng nhớ đến Thầy.” ( Lc 22: 19)
Như vậy việc rửa chân không phải là cử hành một bí tích, hay một nghi thức phụng vụ nào buộc phải có trong Nghi thức phụng vụ ngày Thứ Năm Tuần Thánh, được cử hành ở khắp nơi trong Giáo Hội để kỷ niệm ngày Chúa lập Phép Thánh Thể và Chức Linh mục thừa tác ( Ministerial Priesthood) như đã nói ở trên.
Chúa rửa chân cho các Tông Đồ để dạy họ khi đó và tất cả chúng ta ngày nay bài học đích đáng về khiêm nhường , bác ái và phục vu
.Khiêm nhường vì “ nếu Thầy là Chúa, là Thầy mà còn rửa chân cho anh em, thì anh em cũng phải rửa chân cho nhau”, ( Ga 13: 14).
Chắc vì dựa vào lời Chúa trên đây, mà nhiều giáo xứ ở Mỹ, người ta đã rửa chân cho nhau trong nhà thờ ngày Thứ Năm Tuần Thánh.
Bác ái và phục vụ, vì “ Thầy (Con Người) không đến để được người ta phục vụ nhưng là để phục vụ và hiến dâng mạng sống mình làm giá chuộc cho muôn người.” ( Mt 20: 28)
Đó là tất cả ý nghĩa của việc Chúa rửa chân cho các Tông Đồ xưa kia mà nay Giáo Hội hằng năm nhắc lại vào dịp Lễ Thứ Năm Tuần Thánh để kỷ niệm ngày Chúa lập hai bí tích rất quan trọng là Bí Tích Thánh Thể và Bí Tich Truyền Chức Thánh trong Bữa Ăn cuối cùng của Chúa với Nhóm Mười Hai Tông Đồ.
Nói rõ hơn, việc rửa chân- như đã nói ở trên, không phải là một cử hành phụng vụ, nên không buộc phải làm mỗi năm, và giáo dân cũng không buộc phải tham dự để được lãnh lợi ích thiêng liêng nào.Ở Tổng Giáo Phận Galveston-Houston, Texas Hoa kỳ, không có nghi thức rửa chân trong ngày Thứ Năm Tuần Thánh.
Từ ba năm nay, Đức Thánh Cha Phanxicô đã rửa chân cho cả phụ nữ và người không có Đạo nữa. Đây là theo ý muốn riêng của ngài. Chúng ta không dám có ý kiến gì về việc này, và ngài cũng không bắt buộc Giáo Hội phải theo sáng kiến riêng của ngài. Ai muốn làm thì tùy ý.
Nhưng việc rửa chân này hoàn toàn không liên can gì đến ơn bất khả ngộ ( Infallibility) mà Đức Thánh Cha nói riêng, và các Giám mục trong Giáo Hội nói chung , hiệp thông với ngài được hưởng khi dạy dỗ tín hữu những gì có nội dung tín lý ( dogma) và luân lý hay phong hóa ( moral).
Thật vậy, Công Đồng Vaticanô I ( 1869-70) đã long trọng tuyên bố là Đức Thánh Cha được ơn bất khả ngộ khi ngài dạy từ ngai Tòa Phêrô ( Ex cathedra) bất cứ điều gì có liên hệ đến hai lãnh vực quan trọng là đức tin và luân lý, nhờ ơn đặc biệt Chúa Thánh Thần ban cho người kế vị Thánh Phê rô với trọng trách cai quản và dạy dỗ chân lý đức tin và luân lý buộc mọi người trong Giáo hội phải tuân theo để đươc cứu độ nhờ công nghiệp cứu chuộc của Chúa Kitô,Đấng đã hứa:
“ Ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thầy
Cha của Thầy sẽ yêu mến người ấy
Cha của Thầy và Thầy sẽ đến và ở lại với người ấy.” ( Ga 14: 23)
Nói rõ hơn, trong tuyên ngôn Pastor Aeternus ( số 4) Công Đồng Vaticanô I đã minh xác Đức Thánh Cha được ơn bất khả ngộ ( không thể sai lầm) khi ngài dạy dỗ với tư cách là Chủ Chăn và Tiến sĩ Hội Thánh ( Pastor &Doctor) những gì thuộc hai phạm vi đức tin và luân lý ( phong hóa=moral) buộc Giáo Hội hoàn vũ ( Universal Church ) phải tuân theo và thi hành.
Công Đồng Vaticanô II ( 1962-65) trong Hiến Chế Tin lý Ánh Sáng muôn dân ( Lumen Gentium, số 25) cũng dạy rằng : các giám mục hiệp thông với Giám mục Rôma- tức Đức Thánh Cha, Thủ lãnh Giáo Hội Công Giáo hoàn vũ, cũng được chia sẻ ơn bất khả ngộ, khi các ngài thông hiệp với Thủ lãnh của mình là Đức Thánh Cha, để dạy dỗ các tín hữu những gì thuộc hai lãnh vực đức tin và luân lý, buộc phải tin và thi hành cho được rỗi linh hồn.
Công Đồng nói thêm về ơn bất khả ngộ của Đức Thánh Cha như sau:
“ Chúa Cứu Thế đã muốn cho Giáo Hội của Người bất khả ngộ ( không sai lầm) khi xác định giáo thuyết về đức tin và luân lý(phong hóa); ơn bất khả ngộ này có phạm vi rông rãi tùy theo kho tàng Mặc Khải mà Giáo Hội phải bảo toàn cách thánh thiện và phải trình bày cách trung thực . Giám mục Roma, vị thủ lãnh của Giám Mục Đoàn, hưởng ơn bất khả ngộ đó do nhiệm vụ của mình với tư cách là chủ chăn và tiến sĩ tối cao của mọi Kitô hữu. Ngài củng cố anh em của mình vững mạnh trong đức tin (Lc 22:32)công bố giáo thuyết về đức tin và luân lý băng môt phán quyết chung thẩm.”( x. LG số 25)
Như thế, việc rửa chân cho phụ nữ không dính dáng hay liên quan gì đến ơn bất khả ngộ mà Đức Thánh Cha và các Giám mục hiệp thông với ngài được hưởng để dạy dỗ không sai lầm về các chân lý đức tin và luân lý. Nghĩa là chỉ trong hai phạm vi này các ngài mới được hưởng ơn bất khả ngộ mà thôi.
Ngoài hai phạm vi trên, Đức Thánh Cha có thể sai lầm khi tuyên bố điều gì về các lãnh vực, chính tri, kinh tế, văn hóa, khoa học… Nghĩa là chúng ta không buộc phải nghe ngài nói điều gì về các lãnh vực trên. Chỉ buộc phải nghe và thi hành những gì ngài dạy trong hai phạm vi đức tin và luân lý mà thôi.
Ước mong những giải đáp trên đây thỏa mãn câu hỏi được đặt ra.
Lm Phanxicô Xaviê Ngô Tôn Huấn