BẤT AN VÀ BÌNH AN
Những nỗi ám ảnh bất an
Suy niệm cuộc thương khó của Chúa Giêsu hôm nay, chúng ta lại nhớ lời tiên tri bí ẩn của cụ già Si-mê-on từ những ngày đầu đời của con trẻ Giêsu: «Thiên Chúa đặt cháu bé này làm duyên cớ cho nhiều người Ít-ra-en ngã xuống hay đứng lên. Cháu còn là dấu hiệu cho người đời chống báng» (Lc 2,34). Đó là ơn gọi và vận mệnh cuộc đời Chúa Giêsu.
Nhưng vận mạng đó là gì? Giêsu là ai? Đã nhiều lần Chúa Giêsu muốn giữ kín bí mật Mêsia của mình, để cho người Do Thái mặc sức bình phẩm về căn tính của con người lạ lùng này: con bác thợ mộc, Gioan Tẩy Giả sống lại, một tiên tri lớn, một người sẽ khôi phục Israel, một người phi thường hay làm phép lạ, một người đến từ Thiên Chúa, một Đấng Mêsia?
Dòng đời cứ trôi, người Do Thái vẫn cứ ôm ấp những khát vọng và tham vọng trần thế như bao con người sinh vào thế trần: cơm áo gạo tiền, giàu có quyền uy, danh vọng tiếng tăm. Trong hoàn cảnh đất nước bị Đế Quốc Rôma thống trị, người Do Thái còn có một khát vọng chính trị mãnh liệt thể hiện bằng lòng thù hận: cầm gươm lên đánh đuổi bọn xâm lăng, giải phóng dân tộc. Bởi đó, vị cứu tinh của Ít-ra-en phải đến, vị minh vương từ hoàng tộc Đa-vít phải xuất hiện.
Đức Kitô, vị vua bình an
Hôm nay đây, vài ngày trước lễ Vượt Qua, chúng ta cầm nhành lá trong tay để cùng với những người Do Thái hoan hô Chúa Giêsu là «Con vua Đa-vít», là «Vua Ít-ra-en» và là«Đấng ngự đến nhân danh Chúa». Nhưng chúng ta phải làm điều đó với một tâm hồn sáng suốt, vì Chúa Giêsu không phải là vua của một vương quốc trần thế. Ngài không phải là một quân nhân. Ngài không tán dương chủ nghĩa dân tộc quá khích hay những ý thức hệ cực đoan. Ngài không bảo đảm cho quyền lực và vị trí xã hội của các nhà lãnh đạo tôn giáo là các thượng tế, kinh sư và pharisêu. Ngài không kích thích lòng thù hận chủng tộc gây chết chóc. Ngài không chủ ý vực dậy nền kinh tế quốc dân để thoả mãn cơm áo trần gian cho dân chúng… Tóm lại, Ngài không phải là Đấng thỏa mãn những nhu cầu trần thế của con người. Ngài không bị chi phối bởi những ám ảnh bất an của trần gian.
Thực ra, Ngài là Vua của vương quốc Thiên Chúa giữa trần gian: hiền lành và khiêm tốn, cưỡi trên một con lừa. Lừa là con vật vô hại của thời hòa bình, của những nẻo đường trên đó hành khách không phải vội vã. Ngài là vị Vua của tình yêu chiến thắng lòng thù hận, của niềm hy vọng vượt lên trên những tham vọng trần thế, của niềm tin vào sự sống vượt trên sự chết. Tuyên ngôn của Ngài là: ai dùng gươm sẽ chết vì gươm; ai phản bội rồi sẽ bị bội phản; ai thù oán rồi sẽ bị oán thù; ai giết người rồi sẽ bị người giết; ai tham vọng ích kỷ cho mạng sống mình rồi sẽ mất mạng; ai quảng đại trao ban mạng sống vì sự sống đích thực của tha nhân rồi sẽ được sự sống vĩnh cửu; ai yêu người thì sẽ được người yêu, và được Thiên Chúa yêu.
Bước vào đường nẻo bình an
Như thế chúng ta hiểu được lòng người đổi trắng thay đen đến ghê sợ. Tại sao chính quyền Rôma hành xử công lý lại vô lý kết án người vô tội? Tại sao những nhà lãnh đạo tôn giáo lại vô luân xúi giục đám dân đen đòi giết chết «Đấng ngự đến nhân danh Chúa»? Tại sao đám dân đen vừa tán dương vang dội, «Hoan hô con vua Đa-vít», lại vô tâm đổi giọng thành kết án, «Đóng đinh nó vào thập giá»? Tại sao sự ngưỡng vọng đầy nhiệt huyết đối với Chúa Giêsu lại chuyển thành một sự hung dữ chết chóc và vô cảm đến rợn người? Tại sao những kẻ bất chính lại có thể kết án một người công chính? Và tại sao con người lại có thể kết án Thiên Chúa ?
Chúa Giêsu đã đảm nhận lấy vận mệnh cuộc đời Ngài cách tự do, và Ngài trung tín cho đến cùng bằng cái chết tràn đau thương và đầy bất công trên thập giá. Chính trong sự trung tín đến cùng của Ngài mà nhiều người Ít-ra-en phải ngã xuống hay đứng lên. Chính trong cái chết trần trụi của Ngài trên thập giá, mà tâm can của mọi người được phơi bày trần trụi: vô tâm, giả tâm, nhẫn tâm, manh tâm, u tâm, ác tâm; hay thanh tâm, thành tâm, chính tâm, minh tâm, thiện tâm. Chúng ta đừng quên lời Chúa Giêsu nói về tâm can của Giu-đa: «Đã hẵn Con Người ra đi theo như lời đã chép về Người, nhưng khốn cho kẻ nào nộp Con Người: thà nó đừng sinh ra thì hơn!» (Mt 26,24).
Đang khi chúng ta bước vào Tuần Thánh thiêng liêng, nhân loại vẫn còn ngập tràn những nỗi ám ảnh trần gian đầy bất an: khủng hoảng Ukraine, bạo lực tại nhiều nước Trung Đông, xả súng tấn công tòa soạn báo Charlie Hebdo tại Paris và bảo tàng Bardo ở Tunisia vẫn còn những hệ lụy. Và hơn hết tất cả, nhóm tự xưng Nhà Nước Hồi Giáo (IS) đang phủ bóng ác thần khắp nơi. Sự ác vẫn đang hoành hành, chết chóc vẫn đang rình rập. Động cơ giết người : tham vọng ích kỷ, bất công xã hội, quyền lợi kinh tế, quyền hành chính trị, thù hằn dân tộc và chủng tộc, đối kháng văn hóa và tôn giáo ? Dù gì đi nữa, đã có những kẻ phán xét bất lương, và đã có những người vô tội bị giết cách bất công.
Đang khi chúng ta bước vào Tuần Thánh thiêng liêng, thế giới vẫn đang có những nhà khoa học miệt mài nghiên cứu và sáng tạo, những nhà chính trị theo đuổi những đường lối ngoại giao ôn hòa, những nhà lãnh đạo tinh thần và tôn giáo tiến cử những nẻo đường hòa giải và hòa bình… Tất cả họ đều muốn mang hết nhiệt tâm và trí tuệ để giúp nhân loại thoát khỏi khủng hoảng, đói khát, tai ương, bệnh tật, xung khắc, thù hận, chiến tranh. Dù nhân loại có ra sao, vẫn luôn còn đó những tâm hồn thành tâm thiện chí tìm kiếm sự thiện hảo.
Đấy chỉ là những minh họa điển hình của đời sống nhân loại trong thế giới hôm nay, với hai bộ mặt đối kháng, thiện và ác. Chúng ta có thể thêm vào vô số những sự thiện và sự ác đang diễn ra từng ngày, giữa lòng xã hội mình đang sống và trong cõi lòng mình. Cuộc sống vẫn tiếp diễn với những con người sinh vào trần gian và những con người ra khỏi gian trần. Những khát vọng chân-thiện- mỹ vẫn nuôi dưỡng lòng người. Và những ám ảnh trần gian tham-sân-si vẫn đang làm điên đảo nhiều tâm hồn. Vẫn có những người đang tiến bước trên những nẻo đường thiện hảo, theo sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần. Và vẫn có những kẻ đang dấn sâu vào những mê lộ của sự ác, nơi có «ma đưa lối, quỷ dẫn đường».
Là Kitô hữu, chúng ta được gọi từ bỏ bóng đêm sự ác để bước theo ánh sáng sự thiện. Lời Chúa hôm nay đề nghị với chúng ta khả năng hoán cải những tham vọng và ảo vọng của bản thân, để đón tiếp Đấng Cứu độ duy nhất đáng tin-cậy-mến. Tuần Thánh này, chính trên những nẻo đường lệch lạc, xa cách sự thiện và quanh co trong sự ác của chúng ta, Chúa Kitô muốn đến đồng hành, chữa lành những thương tích của chúng ta. Tuần Thánh này, đang khi chúng ta còn lạc hướng và nghi nan, lang thang trên những nẻo đường bất hảo, thì Chúa Giêsu lại muốn tìm gặp chúng ta để dẫn chúng ta tìm về nẻo đường bình an. Tuần Thánh này, Thiên Chúa đang đến trong cuộc đời mỗi chúng ta.
«Thiên Chúa ta đầy lòng trắc ẩn,
Cho Vầng Đông tự chốn cao vời viếng thăm ta,
Soi sáng những ai ngồi nơi tăm tối
Và trong bóng tử thần
Dẫn ta bước vào đường nẻo bình an».
(Lc 1, 78-79)
Lm. Phaolô Nguyễn Thành Sang