(1491-1556)
Ignatio nhà Loyola là một tu sĩ, nhà thần học lớn của Giáo hội Công giáo Rôma. Ngài sáng lập nên Dòng Tên và là bề trên tổng quyền đầu tiên của hội dòng này. Ignatio xuất thân trong một gia đình quý tộc xứ Basque của Tây Ban Nha, được thụ phong linh mục năm 1537. Ông nổi lên như là một nhà lãnh đạo kỳ cựu bảo vệ Giáo Hội Công giáo trong thời kỳ có Phong trào Chống cải cách, Ngài được Giáo hội Công giáo phong thánh, với ngày lễ mừng kính là 31 tháng 7 hằng năm.
Ignatio sinh tại lâu đài nhà Loyola, xứ Basque (ngày nay là Gipuzkoa, Tây Ban Nha). Tên của ngài khi chịu phép Rửa tội Inigo (đặt theo Thánh Innicus, viện phụ đan viện Oña), một cái tên theo tiếng Basque có nghĩa là “chú bé”. Không rõ từ khi nào mà ngài bắt đầu sử dụng tên Ignatio (Ignatius) thay cho tên Inigo. Năm 13 tuổi, Inigo López được bà María de Garin – vợ của một người thợ rèn địa phương bảo dưỡng sau khi mẹ ruột của mình qua đời. Vì vậy, Inigo đã được thêm phụ họ “de Loyola” nhằm chỉ đến nguyên quán Loyola, nơi ngài được sinh ra.
Năm 1509, Inigo tòng quân cho Công tước thành Najera và Tổng trấn thành Navarre nhằm muốn sau này được thăng tiến thành một công tước. Dưới sự lãnh đạo của Công tước này, Ignatio đã tham gia nhiều trận đánh mà không bị thương tích gì. Nhưng vào ngày 20 tháng 5 năm 1521, quân đội Pháp tấn công pháo đài Pamplona, Ignatio bị một viên đạn bắn vào chân. Thấy Ignatio ngã gục, lập tức cả đơn vị trong thành đều đầu hàng. Sau khi chiếm được thành, binh lính Pháp vẫn đối xử tử tế với Ignatio và để ngài ở tại lâu đài Pamplona khoảng mười lăm ngày. Sau đó, họ đặt ông lên cáng và khiêng về đến tận nhà ở Loyola. Thời đó, y học chưa có thuốc gây mê để phẫu thuật vết thương, nhưng qua hai lần phẫu thuật xương chân mà ông vẫn không hề thốt ra một tiếng nào, chỉ thấy ông nắm chặt hai bàn tay vì đau đớn. Tình trạng sức khỏe của ông ngày càng trầm trọng, Ignatio không thể ăn uống được gì và có những biểu hiện sắp chết. Vài ngày trước lễ thánh Gioan Baotixita (24 tháng 6), người nhà đề nghị ông xưng tội. Đến trước ngày lễ Thánh Phêrô và Phaolô (29 tháng 6), các y sĩ nói rằng nếu trước nửa đêm mà Ignatio không khá hơn thì coi như chắc chắn sẽ chết. Nửa đêm hôm ấy, ông cảm thấy bớt đau, và ngày hôm sau thì vượt qua được tình trạng nguy kịch.
Trong những ngày dưỡng bệnh, vì quá buồn chán, Ignatio nói người thân đem đến mấy cuốn tiểu thuyết kiếm hiệp để đọc cho đỡ buồn vì ông vốn là một chiến binh nên rất mê thể loại này. Nhưng vì trong nhà không có cuốn tiểu thuyết nào nên người ta mang cho ông một cuốn sách tựa đề Cuộc đời Chúa Kitô và cuốn Hạnh các thánh viết bằng tiếng Tây Ban Nha. Dần dần, những quyển sách này đã thu hút ông. Và khi đọc về cuộc đời của thánh Phanxicô thành Assisi, Thánh Đa Minh và nhiều tu sĩ nổi tiếng khác, Ignatio quyết tâm noi gương họ hiến mình để đi chinh phục Đất Thánh cho Kitô giáo. Sau khi phục hồi, Ignatio đến thăm tu viện Santa Maria de Montserrat của dòng Biển Đức. Tại đây, ông treo bộ quân phục của mình trước một bức hình Đức Mẹ Maria. Sau đó, ông đến thị trấn Manresa, Catalonia và đã dành nhiều tháng sống trong một hang động để thực hành khổ hạnh khắt khe. Tại Manresa, Ignatio bắt đầu thay đổi lối sống và cảm nghiệm sự thay đổi trong tâm hồn xen lẫn niềm vui và nỗi khổ đau.
Năm 1523, ông làm một cuộc hành hương đến Đất Thánh (tức Jerusalem). Ông có ý định ở lại đây để viếng thăm các nơi thánh thiêng và đồng thời giúp đỡ các linh hồn. Nhưng ý Chúa không muốn như thế.
Trở về Tây Ban Nha, vào năm 1524, Ignatio bắt đầu học tiếng Latinh vì muốn trở thành linh mục. Sau đó, ông tiếp tục sang Paris – là trung tâm văn hóa nổi danh nhất châu Âu thời ấy để nghiên cứu thần học.
Năm 1534, ông đã tập hợp một số sinh viên Đại học: Phanxicô Xaviê là Alfonso Salmeron, Laynez Diego, Nicholas Bobadilla (đều là người Tây Ban Nha); Peter Faber (người Pháp) và Simao Rodrigues (người Bồ Đào Nha). Sáu người họ đã gặp mặt và đã tuyên thệ làm việc gắn bó cùng nhau trong suốt đời của họ. Ignatio thiết lập nhóm này làm nền tảng của Dòng Tên ngày nay. Năm 1535, ông tốt nghiệp hai bằng: cử nhân triết học và cao học thần học. Một năm sau, ông được thụ phong linh mục và cử hành thánh lễ mở tay năm 1536.
Ignatio được chọn làm bề trên tổng quyền đầu tiên và là tổ phụ sáng lập Dòng Tên. Ông đã gửi nhiều tu sĩ anh em trong dòng đi truyền giáo khắp châu Âu, thiết lập ra các trường học, cao đẳng, và các chủng viện. Năm 1548, bản Linh Thao đã được in, mặc dù trước đó bị đưa ra Toà án dị giáo Rôma, nhưng đã được phát hành. Ignatio viết bản Hiến pháp Dòng Tên và được thông qua vào năm 1540 tạo thành một hội dòng mới, nhấn mạnh sự hy sinh và vâng lời giáo hoàng và bề trên. Nguyên tắc chính của ông đã trở thành phương châm chung của Dòng Tên: Ad majorem Dei gloriam (Để Thiên Chúa được vinh hiển hơn). Các tu sĩ Dòng Tên là nhân tố chính trong việc cải cách Công giáo. Trong thời gian 1553-1555, thông qua thư ký của mình là linh mục Goncalves da Camara, Ignatio cho ra đời cuốn tự truyện cuộc đời mình, đây là một nguồn có giá trị cho phương thức Linh Thao ngày nay. Ông qua đời tại Roma vào ngày 31 tháng 7 năm 1556 vì trận dịch sốt rét.
Ignatio được Giáo hoàng Phaolô V phong chân phước ngày 27 tháng 7 năm 1609 và được Giáo hoàng Grêgôriô XV phong thánh ngày 13 tháng 3 năm 1622. Ngày lễ kính Thánh Ignatio là ngày 31 tháng 7 hằng năm, ngày ông qua đời. Thánh Ignatio được tôn kính như vị thánh quan thầy của các binh sĩ Công Giáo.
Chúng ta mừng lễ kính thánh Ignatio hôm nay và xin Chúa cho mỗi người chúng ta được bắt noi gương bắt chước ngài luôn sống và làm việc “Để Thiên Chúa được vinh hiển hơn”
Lạy Chúa, Chúa đã ban cho Giáo Hội một chiến sĩ can trường là thánh Ignatio, để làm cho danh Chúa thêm vinh quang rạng rỡ. Nhờ gương sáng và ơn phù trợ của thánh nhân, xin cho chúng con ở đời này biết hăng say chiến đấu, để đời sau được cùng người lãnh phần thưởng vinh quang Chúa hứa ban.” (Tài liệu từ Internet).
Lm. Giuse Đinh Tất Quý