Hội từ thiện Misereor của Giáo Hội Công Giáo nước Đức cứ hai năm làm tấm khăn mùa Chay cho chiến dịch bác ái mùa chay kêu gọi mọi người cùng chung tay đóng góp qũy bác ái từ thiện giúp cho các dân tộc đất nước trên thế giới còn trong hoàn cảnh nghèo thiếu thốn cần sự giúp đỡ.
Năm nay 2019 Hội Misereor đưa ra tấm khăn mùa chay do họa sĩ Uwe Appold vẽ sáng tác. Tấm khăn có chủ đề „ Mensch, wo bist du? – Hỡi con người, bạn đang ở đâu?“
Câu hỏi này Thiên Chúa đã hỏi đi tìm Ông Bà Adam Eva ngày xưa trong vườn địa đàng, sau khi Ông Bà lỗi luật Chúa ăn trái Chúa cấm đi tìm chỗ lẩn trốn. ( St 3,10).
Câu hỏi này cũng là câu thách thức đòi buộc mà Thiên Chúa đặt ra cho con người ngày nay: Này Bạn, Bạn đứng ở chỗ nào? Bạn đứng ở đó cho sự gì? Bạn là ai? Đó có thể là một quyết định về nơi chốn, một hướng đích mới hướng tới.Và đó là câu hỏi nền tảng căn bản hướng về bổn phận trách nhiệm của mỗi người.
Họa sĩ Uwe Appold vẽ bức tranh với đất lấy từ vườn Gethsemane thành Jerusalem bên nước Do Thái. Những mảng đất này được nặn kết thành một vòng tròn mầu vàng đồng và một căn nhà chung với cửa mở rộng ra: Nơi trung tâm có lời đoan hứa của Thiên Chúa nói đến tình yêu của Người đặc biệt thu tập những người bị loại bỏ ra bên ngoài vào bên trong chính giữa.
Khi đề cập đến bản phác họa của bức tranh, Họa sĩ Appold cho biết: Bản thảo phác họa thành hình khi tôi đọc thông điệp Laudato Si của Đức Giáo Hoàng Phanxico.
Trong đó ngài viết về „ ngôi nhà chung“ đang dần bị phá hủy hao mòn chảy rời ra. Đó là số phận đời sống cộng đồng con người sinh sống trong đó: sự biến đổi khí hậu, hậu qủa do thiên nhiên bị phá hủy, nạn nghèo đói, chiến tranh – tất cả ập đến cho đời sống con người. Chúng ta sinh sống trên địa cầu dưới một mái nhà. Không có chính sách bế môn tỏa cảng nào giúp được gì cả.
Ông Appold cho biết tiếp, khi đọc Thông điệp Laudato Si, ông cảm nhận ra sự nghiêm trọng thánh thiêng từ những lời của Đức Giáo Hoàng về sự đoan hứa kêu gọi bảo vệ gìn giữ công trình tạo dựng thiên nhiên của vũ trụ. Những chữ nghĩa „ quê cha – đất mẹ“ diễn tả mối thâm sâu sự gắn bó tương quan liên đới. Đất đồng nghĩa với quê hương.
Mảng Đất từ vùng đất thành Jerusalem bên nước Do Thái, nơi căn rễ nguồn gốc của Kitô giáo phát xuất, rất gần gũi với công việc hình thành vẽ tạo nên tấm khăn mùa chay này. Từ trong vườn Gethsemany bắt đầu biến cố phục sinh, điều này diễn ra phù hợp trong mùa chay với tấm khăn mùa chay.
Tôi đã tìm thấy những hạt cây Olive trộn trong đất từ Gethsemane mang về. Và qủa thật tôi đã khám phá ra được 12 cục đá lớn hơn. 12 viên đá là hình ảnh 12 Tông đồ nằm ngủ trong vườn Gethsemane, trong đêm Chúa Giêsu qùi gối cầu nguyện trải qua cơn hấp hối trước khi bị bắt chịu đóng đinh vào thập gía.
Tôi vẽ đặt những viên đá mầu đỏ chung quanh muốn diễn tả ý nghĩa chứa đựng trong thông điệp Laudato Si nói đến chiến tranh, bạo lực và phá hủy môi trường thiên nhiên, như lời trong Kinh Thánh: „Ai là người vô tội, hãy ném viên đá trước đi.“. Chúng ta tất cả là những người vướng mắc vào tội lỗi từ lâu lâu rồi. Mầu đỏ viên đá nói bàn tay tội lỗi dính máu.
Còn mầu xanh tất nhiên nói đến mầu nước biển đại dương. Nhưng mầu xanh nước biển cũng là mầu diễn tả về đức tin. Nơi chương 12 trong sách Khải Huyền của Thánh Gioan nói đến vị nữ hoàng của trời đất mặc áo choàng dài mầu xanh . Vị nữ hoàng này đóng vai trò là người trung gian giữa Thiên Chúa và con người. Dưới góc độ đó „ đất mẹ“ mang ý nghĩa hoàn toàn trên bình diện khác.
Họa sĩ Appold trình bày tiếp: Niềm hy vọng đã nối kết tôi với sứ điệp tin mừng Kitô giáo. Hằng ngày chúng ta đều nghe nói về những khủng hoảng mới. Tất cả xảy ra như thụt kùi đi xuống. Cung cách sống căn bản Kitô giáo về niềm hy vọng thay đổi tất cả.
Sứ điệp của Đức Giáo Hoàng trong thông điệp Laudato Si nói về xây dựng ngôi nhà chung, mà tôi lấy hứng từ đó cho bản vẽ tấm khăn mùa chay này, chỉ mới là bước khởi đầu, chưa có gì là hoàn thành. Chúng ta phải thay đổi cung cách về chính sách khí hậu, về môi trường trên bình diện công bằng xã hội. Điều này đòi buộc mọi người, kể cả tôi là một nhà nghệ thuật. Điều này tôi đã cảm nhận ra ngay dưới bàn chân tôi, khi tôi bước đến chạm vào mặt đất trong khu vườn Gethsemane và các nơi khác ở đất thánh trong chuyến đi sang bên đó.
Tấm khăn mùa chay 2019 có chủ đề được vẽ với chủ đề „ Mensch, wo bist du? – Hỡi con người, bạn đang ở đâu?“ bằng những mầu sắc và hình ảnh khác nhau diễn tả về thiên nhiên trên nền tảng niềm hy vọng Kitô giáo, như nhà danh họa Uwe Appold đã cắt nghĩa.
Mầu xanh
Mầu xanh làm nền cho Tấm khăn diễn tả về nước và bầu trời. Nước cần cho sự sống và bầu trời bao la không cùng tận. Trong ngôn ngữ hình ảnh của Kitô giáo mầu xanh diễn tả về đức tin, về sự trung thành. Đức Mẹ Maria là người trung gian và là nữ vương trời đất thường được vẽ khắc trình bày với áo choàng mầu xang: Mầu xanh nối liền giữa trời và đất lại với nhau.
Mầu đỏ
Mầu đỏ là hình ảnh biểu tượng cho tình yêu và sự thống khổ đau đớn. Đồng thời mầu đỏ cũng là mầu diễn tả về Đức Chúa Thánh Thần.
Đất
Đất lấy từ khu vườn Gethsemane bên thành Jerusalem nơi Chúa Giêsu bị bắt. Đất vừa diễn tả qúa khứ và đồng thời cũng nói về sự phát sinh sự gì mới. Đất nhắc nhở đến hành tinh này là quê hương của mọi loài thụ tạo và được tin tưởng trao phó cho con người làm không gian ngôi nhà sinh sống.
Những viên đá
Những viên đá được lấy từ đất bên Jerusalem. 12 viên đá là dấu hiệu chỉ về 12 Thánh Tông Đồ, 12 chi tộc Israel thủy tổ của nước Do Tháí.
Được xếp vẽ thành hình ảnh 12 tháng trong bức tranh nói lên „ những viên đá chắn ngang “ mà con người vấp phải và nhờ thế giúp cho trưởng thành chín mùi để có những quyết định.
Vòng tròn
Vòng tròn là hình ảnh chỉ về bầu trời và sự bao la vô tận không cùng. Nó cũng diễn tả hình ảnh sự đoan hứa về tình yêu của Thiên Chúa không có điều kiện gì cho tất cả mọi người, nhất là cho những người bị bỏ rơi loại bỏ ra bên lề. Mầu vàng là chất liệu qúi gía châu báu nhất và diễn tả sự vinh quang của Thiên Chúa.
Ngôi nhà
„Ngôi nhà chung“ của chúng ta ở trung tâm diễn tả được gìn giữ bao bọc trong tình yêu Thiên Chúa. Hình ảnh Ngôi nhà được vẽ trình bày chưa hoàn thành muốn nói lên chúng ta tất cả phải cùng nhau xây dựng, phải tìm kiếm giải đáp cho những khủng hoảng. Ngôi nhà trong tranh tấm khăn mùa chay này được hoàn thành nặn vẽ bằng đất lấy từ vườn Gethsemane thành Jerusalem.
Chữ viết
Nhà họa sĩ đã đặt chữ viết theo hình tượng chất chứa ý nghĩ bằng mầu xanh . Những chữ hình tượng này được lồng khung với thập tự mầu đỏ và những mẫu tự khởi đầu Hylạp chỉ về Chúa Giesu Kitô: IX . Đó là những hình tượng dấu chỉ không cùng tận chia làm 8 : Thiên Chúa đã tạo dựng nên chúng ta là con người phải nhận lãnh trách nhiệm.
Hình tượng
Hình tượng , đàn ông hay phụ nữ, được vẽ với y phục mầu đỏ và xanh, họ không còn trần truồng không có quần áo như thuở xưa kia trong khu vườn địa đàng. Họ có mối tương giao liên lạc với đất, và mở rộng đôi cánh tay hướng lên trời cao vượt qua những giới hạn của hình vẽ.
Xà ngang bằng sắt thép với dấu hiệu Chúa Giêsu Kito có hình dạng một chiếc đĩa mở ra diễn tả: Con người tiếp nhận lời Chúa và chuyển giao đi tiếp. Trong sự đoan hứa của tình yêu Thiên Chúa những bóp rợp che khuất của con người được sáng tỏ ra.
(Lấy cảm hứng từ Website Misereor, Hungertuch 2019.)
Mùa Chay 2019
Lm. Daminh Nguyễn ngọc Long