Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô (LC), Khoa trưởng Thần học và giáo sư phụng vụ của Đại học Regina Apostolorum (Nữ Vương các Thánh Tông Đồ), Rôma.
Hỏi: Trong Sách Lễ, sau Thánh lễ ngoại lịch của Thánh Tâm Chúa Giêsu, có câu: “Là một Thánh Lễ ngoại lịch, Thánh Lễ trọng thể kính Thánh Tâm Chúa Giêsu cũng có thể được sử dụng ….”. Là một linh mục, tôi tự hỏi, liệu chúng tôi được phép lựa chọn để sử dụng, như một Thánh Lễ ngoại lịch, Thánh Lễ kính Trái tim Vô nhiễm Đức Trinh Nữ Maria, thí dụ, vào một ngày thứ bảy đầu tháng không? (Tôi biết có một Thánh Lễ Trái tim Vô nhiễm Đức Maria trong bộ sưu tập các Thánh Lễ dành cho Đức Trinh Nữ Maria, nhưng tôi nghĩ rằng các lời nguyện là khác so với Thánh lễ kính Trái tim Vô nhiễm Đức Trinh Nữ Maria, do đó tôi muốn biết các lựa chọn hợp pháp của tôi). Ngoài ra, bên cạnh bộ sưu tập các Thánh Lễ dành cho Đức Trinh Nữ Maria, thưa cha, có còn các tùy chọn khác cho chúng tôi về các Thánh Lễ dành cho Đức Mẹ vào ngày thứ Bảy nữa không? Vì tôi đã nghe nói một linh mục đã sử dụng các lời nguyện từ Thánh Lễ Trái tim Vô nhiễm cho các ngày thứ Bảy, nhưng tôi không biết đó là một tùy chọn. – F. F., Hopedale, Ohio, Hoa Kỳ.
Đáp: Tôi có thể nói rằng, kể từ khi Sách Lễ Rôma nêu rõ khi nào các công thức thay thế có thể được sử dụng cho các Thánh lễ ngoại lịch, thì sự lựa chọn không nên được tính toán nữa, trừ khi được đưa ra một cách đặc biệt khi một sự lựa chọn chi tiết được thực hiện.
Cũng phải nhắc lại rằng các Thánh lễ ngoại lịch, theo định nghĩa là “tùy ý”, có nghĩa là, một tùy chọn được đưa ra theo các điều kiện nhất định, để cử hành một Thánh Lễ, vốn không tương thích với lễ chỉ trong ngày ấy. Các qui định nêu ra các điều kiện của buổi cử hành này được tìm thấy trong Qui chế Tổng Quát Sách Lễ Rôma. Xin mời đọc:
“374. Khi xảy ra một nhu cầu nghiêm trọng hay vì lợi ích mục vụ, Giám Mục giáo phận có thể ra lệnh hay cho phép cử hành Thánh Lễ phù hợp vào bất cứ ngày nào, ngoại trừ các lễ trọng, Chúa Nhật Mùa Vọng, Mùa Chay và Phục Sinh, lễ nhớ mọi tín hữu đã qua đời và thứ Tư Tro, Tuần Thánh.
“375. Các Thánh Lễ ngoại lịch về các mầu nhiệm của Chúa hoặc để tôn kính Ðức Trinh Nữ Maria, hay các Thiên Thần hay một vị Thánh nào hay toàn thể các Thánh có thể được cử hành theo lòng đạo đức của tín hữu, vào các ngày Mùa Quanh Năm, kể cả khi có lễ nhớ tự do. Tuy nhiên, không được cử hành, như là lễ ngoại lịch, các lễ liên quan đến các mầu nhiệm của cuộc đời Chúa hay cuộc đời Ðức Trinh Nữ Maria, trừ lễ Ðức Mẹ Vô nhiễm nguyên tội, vì việc cử hành các mầu nhiệm này đi liền với diễn tiến năm phụng vụ.
“376. Trong các ngày có lễ nhớ bắt buộc hay các ngày Mùa Vọng cho đến 16 tháng 12, Mùa Giáng Sinh từ 2 tháng giêng, và Mùa Phục Sinh sau Bát Nhật Phục Sinh, thì cấm các lễ cho các nhu cầu khác nhau và lễ ngoại lịch. Tuy nhiên, nếu có nhu cầu thực sự và lợi ích mục vụ đòi hỏi, thì trong cử hành với giáo dân có thể dùng lễ đáp ứng với nhu cầu hay lợi ích ấy, tuỳ theo sự phán đoán của vị giám quản thánh đường hay của chính vị chủ tế.
“377. Trong các ngày thuộc Mùa Quanh Năm có lễ nhớ tự do hay lễ về ngày trong tuần, được phép cử hành bất cứ lễ cho nhu cầu nào hay dùng bất cứ lời nguyện cho nhu cầu nào, ngoại trừ các lễ nghi thức.
“378. Cách đặc biệt, khuyên nên cử hành lễ nhớ Ðức Maria vào ngày thứ bảy, vì Phụng Vụ Hội Thánh tôn kính Mẹ Ðấng Cứu Thế trước và trên tất cả các Thánh (Bản dịch Việt ngữ của Linh mục Phanxicô Xaviê Nguyễn Chí Cần, Giáo phận Nha Trang).
Số 374 ở trên đưa ra các tiêu chuẩn chung, chẳng hạn tại sao một số công thức nhất định không được phép dùng trong Thánh lễ ngoại lịch. Vì vậy, thí dụ, nó cho phép dùng công thức của lễ Trái tim Vô nhiễm Đức Maria trong Thánh lễ ngoại lịch, nhưng không phải công thức của lễ Đức Maria Hổn Xác Lên Trời.
Như độc giả của chúng tôi đã nêu ra, có một số Thánh lễ ngoại lịch, cho phép dùng các công thức khác. Đó là: Thánh Thể Cực Thánh. Đối với Thánh lễ ngoại lịch này, công thức cho lễ “Chúa Giêsu Kitô, Linh mục Thượng Phẩm”, và công thức cho lễ trọng Mình Máu Cực Thánh của Chúa Kitô cũng có thể được sử dụng.
Như đã đề cập ở trên, công thức cho Thánh lễ trọng Thánh Tâm Chúa có thể được sử dụng như là một Thánh lễ ngoại lịch thay thế.
Đối với các Thánh Lễ dành cho Đức Trinh Nữ Maria, cũng như bốn Thánh lễ được ghi trong phần này của Sách lễ, chữ đỏ nói rằng “bất kỳ lễ nào từ phần Chung của Đức Trinh Nữ Maria được sử dụng, phù hợp với các thời điểm khác nhau trong năm”. Phần Chung này nêu ra tám công thức Thánh Lễ cho mùa thường niên, và mỗi một công thức cho bốn mùa phụng vụ lớn.
Ngoài ra cỏn có nhiều Thánh Lễ được tìm thấy trong bộ sưu tập các Thánh Lễ của Đức Trinh Nữ Maria. Nói chung, không phải tất cả đều có thể được sử dụng, bởi vì một số lễ, đặc biệt là các lễ dành cho các mùa phụng vụ chính như Mùa Vọng, Giáng Sinh, Mùa Chay và Phục Sinh, là chủ yếu được sử dụng trong các đền thánh Đức Mẹ, vốn có đặc quyền cử hành các Thánh lễ như vậy trong suốt cả năm.
Đối với Thánh lễ ngoại lịch các Thiên Thần, công thức của lễ các Thiên Thần Hộ Thủ ngày 2-10 cũng có thể được sử dụng.
Đối với Thánh Giuse, chữ đỏ nói rằng: “Nếu thích hợp, Thánh lễ trọng … hoặc Thánh lễ Thánh Giuse Thợ cũng có thể được sử dụng”.
Đối với các Thánh Lễ ngoại lịch khác, không có chỉ dẫn nào, cả khi có một lễ trong ngày. Do đó có một Thánh lễ ngoại lịch cho các Thánh Phêrô và Phaolô, và một Thánh lễ riêng cho thánh Phêrô, và một Thánh lễ riêng cho thánh Phaolô, nhưng không có chỉ dẫn nào nói rằng các công thức của lễ trọng hai thánh Phêrô và thánh Phaolô, lễ Ngai Tòa Thánh Phêrô, hoặc lễ Thánh Phaolô trở lại có thể được sử dụng.
Tương tự như vậy, có một công thức cho Thánh Lễ ngoại lịch kính Thánh Danh Chúa Giêsu, nhưng không có chỉ dẫn nào nói rằng các công thức cho lễ kính Thánh Danh Chúa ngày 3-1 có thể được sử dụng.
Tôi không nghĩ rằng điều này có thể được gán cho một sự quên sót, và như thế nên kết luận rằng nếu tùy chọn không được xác định, thì nó không nên tồn tại.
Các linh mục hầu như không bị tước đoạt sự phong phú trong các lời nguyện của Sách lễ. Các khả năng là rộng rãi; thực ra, một linh mục có thể sử dụng một lễ Đức Mẹ khác nhau cho các ngày thứ Bảy tự do theo phụng vụ, cho gần suốt cả một năm.
(Nguyễn Trọng Đa/ Zenit.org 17-1-2017)