Đức Hồng y Marc Ouellet, Bộ trưởng bộ Giám mục cho biết, khoảng 30% các linh mục từ chối khi được đề cử nhận trách vụ giám mục. Trong vòng mười năm, tỷ lệ này đã tăng gấp ba.
Mang mũ miện không phải là giấc mơ của tất cả các linh mục. Ngược lại, càng ngày càng có nhiều linh mục từ chối khi được đề cử. Theo Đức Hồng y Marc Ouellet, Bộ trưởng bộ Giám mục, bộ có nhiệm vụ bổ nhiệm và quản lý các giám mục thì ba trên mười linh mục được đề nghị đã từ chối chức vụ này.
Đức Hồng y giải thích với nhà báo công giáo Tây Ban Nha Vida Nueva: “Có thể họ thấy mình không đủ khả năng, thiếu đức tin, gặp khó khăn trong đời sống hoặc không muốn tạo nguy cơ làm hại cho Giáo hội.” Ngài nói tiếp, “Có nhiều lý do khác nhau đáng tôn trọng”, tuy nhiên tổng hợp lại thì hiện tượng này ở trong “cuộc khủng hoảng chung của đức tin”. Dù vậy, hàng năm con số các giám mục có gia tăng nhẹ. Hiện nay có khoảng 5 400 giám mục trên toàn thế giới.
Trên thực tế, chức vụ giám mục có lẽ bị phơi bày nhiều hơn là trong quá khứ và các giám mục phải làm nhiều hơn trong trách vụ của mình, chẳng hạn trong trường hợp của các vụ lạm dụng tình dục do các tu sĩ trong giáo phận của mình vi phạm. Trách nhiệm của họ bây giờ can dự nhiều hơn trên các phương tiện truyền thông, tòa án, dân sự cũng như giáo luật.
Một tiến trình được xác định bởi giáo luật
Dù tại Vatican, một số linh mục cũng không thích đội mũ miện. Như trường hợp linh mục Juan Antonio Guerrero Alves tháng 11 vừa qua được bổ nhiệm làm tân Bộ trưởng Kinh tế đã xin không nhận chức giám mục, để sau nhiệm kỳ có thể về Dòng Tên tiếp tục làm công việc của mình.
Tiến trình bổ nhiệm một giám mục triệt để tuân theo giáo luật. Các giám mục sở tại lên danh sách các linh mục “phù hợp nhất cho chức giám mục” và chuyển danh sách này về cho Sứ thần Tòa Thánh. Sứ thần điều tra các ứng viên trước khi chuyển tên của ba ứng viên – la terna – về Vatican.
Bộ Giám mục nghiên cứu hồ sơ và đệ lên giáo hoàng và giáo hoàng là người quyết định cuối cùng. Tuy nhiên tiến trình này có thể khác ở một vài nơi trên thế giới, như ở Alsace-Moselle vẫn còn được quy định bởi thỏa thuận năm 1801.
Tuy nhiên, bộ luật của giáo luật thiết lập một số tiêu chí nhất định cho ứng viên chức giám mục. Ứng viên phải có “trình độ cao, đức tin vững chắc, vui tính, đạo đức, nhiệt thành với các linh hồn, khôn ngoan, thận trọng và đạo đức nhân bản”. Ngoài ra phải có “danh tiếng tốt”, tối thiểu 35 tuổi và đã chịu chức hơn 5 năm, có tối thiểu một bằng về thần học hay giáo luật.
Nhưng giáo hoàng có quyền quyết định tối hậu vượt các tiêu chuẩn này. Chẳng hạn Đức Hồng y Robert Sarah nhận chức giám mục năm 1979 khi ngài mới 34 tuổi.
“Ít giáo sư và nhiều mục tử hơn”
Trong cuộc phỏng vấn với báoVida Nueva, Đức Hồng Y Ouellet đưa ra chân dung giám mục lý tưởng theo ngài: “Không phải nhấn mạnh đến các sự thật đức tin là đủ, mà các giám mục phải ít tinh thần giáo sư hơn và nhiều tinh thần mục tử hơn”. Cụ thể, ngài hy vọng họ “thông cảm với những người nghèo nhất, những người ở xa nhất”.
Hồng y Ouellet cho biết: “Theo Đức Phanxicô, người nghèo không phải là một ý thức hệ mà là một điều gì đó có tính cách truyền giáo”, Hồng y lấy làm tiếc có “các linh mục, giám mục không hiểu cộng đồng kitô giáo được đổi mới bởi một đức ái cụ thể”.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch (phanxico.vn)