WGPSG — Dẫn nhập:
Trong các giờ kinh nguyện gia đình, theo truyền thống, có lẽ bạn và gia đình thường quan tâm cầu nguyện cho những nhu cầu của chính mình, của tha nhân, của Giáo Hội và xã hội…Nhưng đã bao giờ gia đình/cộng đoàn bạn ý thức hiệp thông hài hòa với toàn thể vũ trụ vạn vật trong kinh nguyện gia đình và cầu nguyện cho những vấn đề, những nhu cầu của ngôi nhà vũ trụ/trái đất/môi trường sống của con người và của muôn loài muôn vật không?
Trong bối cảnh khủng hoảng môi sinh hôm nay, bên cạnh những mối quan tâm cầu nguyện theo truyền thống cho chính mình, cho tha nhân, cho xã hội và Giáo hội…, thiết nghĩ rằng các gia đình/cộng đoàn ki-tô cũng cần quan tâm cầu nguyện cho những nhu cầu của ngôi nhà vũ trụ/trái đất nơi chúng ta đang hiện hữu, sinh sống và phát triển. Chúng ta sẽ nhận ra những lý do sâu xa thúc đẩy các gia đình Ki-tô quan tâm cầu nguyện cho vũ trụ/trái đất của chúng ta và tìm hiểu những cách thế cầu nguyện thích hợp để chữa lành, bảo vệ, phát triển vũ trụ/trái đất/môi trường sống của muôn loài muôn vật.
- Nhìn lại những thói quen cầu nguyện trong gia đình Ki-tô theo truyền thống
Lúc còn nhỏ, tôi cũng như các bạn, có lẽ đã được cha mẹ hướng dẫn và thúc đẩy đọc kinh tối chung trong gia đình. Giờ kinh thường bắt đầu với việc ý thức hiệp thông với các Thiên Thần, các thánh và với cả Giáo Hội để tôn thờ, chúc tụng, cảm tạ, cầu xin Thiên Chúa. Các lời cầu xin của chúng ta với Chúa thường nhắm tới các nhu cầu của chính mình, của tha nhân, của Giáo Hội và xã hội, mà quên mất những vấn đề, những nhu cầu của ngôi nhà vũ trụ/trái đất/môi trường sống của muôn loài muôn vật. Ngày nay, thói quen đó vẫn còn được thực hành nơi một số gia đình/cộng đoàn Ki-tô.
- Ý thức mới ngày nay
- Gia đình: một cộng đoàn cầu nguyện của những “tha nhân” và “tha thể” quy tụ nhân danh Chúa.
Gia đình không phải là những cá nhân, những thành viên riêng lẻ ở chung trong một quán trọ và chỉ lo toan những chuyện riêng tư đời thường cơm áo gạo tiền…của mỗi cá nhân. Gia đình cũng không chỉ gồm những con người, những “tha nhân” hiện diện bên nhau để kiếm sống, để đáp ứng những nhu cầu vật chất, thể lý, tâm lý của nhau. Nhưng, cao quý hơn nhiều, gia đình chính là một cộng đoàn cầu nguyện quy tụ nhân danh Chúa: một cộng đoàn không chỉ có những “tha nhân” cùng nhau cầu nguyện, mà còn có sự hiện diện và hiệp thông của những “tha thể”, những “vạn vật khác” trong cộng đoàn sự sống, cùng dâng lên những lời kinh tiếng hát để tôn thờ, chúc tụng, cảm tạ, cầu xin Thiên Chúa. Đó là sự hiện diện của cả một “môi trường cầu nguyện”: với sự quy tụ nên một (một lòng – một ý – một niềm tin yêu) và niềm hân hoan phấn khởi của các thành viên gia đình, với một khung cảnh tĩnh mịch linh thiêng, những lãng hoa tươi thắm muôn màu muôn sắc trang trí trên bàn thờ, cùng với những ánh nến lung linh, ánh sáng chan hòa, âm thanh êm dịu, hay đôi lúc có cả một khung trời trăng thanh gió mát và bầu trời bao la, trong đó con người cùng hợp với muôn thần thánh, với Giáo Hội và với muôn loài muôn vật để nâng tâm hồn lên Đấng Tạo Hóa và ca tụng tán dương Ngài. Một gia đình như thế chính là một cộng đoàn cầu nguyện biết cùng nhau ca tụng, tán dương, cầu xin Thiên Chúa, và nhờ đó có thể chung sống an bình, hạnh phúc, hài hòa với nhau và với thiên nhiên vạn vật (“To Pray together is to stay together”).
- Ý thức về tương quan giữa con người với ngôi nhà vũ trụ/trái đất và những lý do sâu xa thúc đẩy cầu nguyện cho trái đất
Ý thức sâu xa về mối tương quan mật thiết giữa con người với vũ trụ/trái đất/môi trường sống..và sự cần thiết cầu nguyện cho trái đất/môi trường sống, nhân dịp thế giới cử hành “Ngày trái đất”, Đức Giáo Hoàng Phan-xi-cô đã đưa ra ý hướng cầu nguyện của tháng 4 năm 2014 như sau: “Cầu cho các chính phủ biết thúc đẩy bảo vệ thiên nhiên vạn vật và phân phối công bằng những nguồn tài nguyên thiên nhiên”[1]
Ngày nay, có nhiều lý do sâu xa thúc đẩy các gia đình ki-tô cầu nguyện cho vũ trụ/trái đất/môi trường sống:
- Chúng ta nhận biết rằng vũ trụ vạn vật đã được Thiên Chúa yêu thương tạo dựng, chăm sóc, bảo vệ, và phát triển. Vì thế, chính nơi vũ trụ vạn vật, chúng ta có thể nhận ra dấu ấn tình yêu và quyền năng của Thiên Chúa. Nói cách khác, vũ trụ vạn vật trở thành bí tích phản ảnh tình yêu và sự hiện hiện đầy quyền năng của Thiên Chúa đối với vạn vật.[2]
Chúng ta cầu nguyện cho vũ trụ vạn vật để mãi mãi vũ trụ vạn vật thể hiện được đặc tính bí tích nhằm phản ảnh quyền năng và tình yêu của Thiên Chúa đối với muôn loài thụ tạo.
- Vì là dấu ấn, là bí tích phản ảnh tình yêu và quyền năng của Thiên Chúa, nên vũ trụ vạn vật cũng có một giá trị nội tại thánh thiêng cao quý do chính Thiên Chúa ban cho. Nhưng ngày hôm nay giá trị nội tại và thánh thiêng của vạn vật đang bị con người coi thường, chà đạp, phá hủy, dẫn đến việc khủng hoảng môi sinh.[3]
Chúng ta được mời gọi cầu nguyện cho vũ trụ vạn vật để giá trị nội tại và thánh thiêng của chúng được con người tôn trọng và phát triển phù hợp với kế hoạch yêu thương của Thiên Chúa đối với muôn vật.
- Vũ trụ/trái đất/môi trường sống của muôn loài đang rơi vào khủng hoảng và trở nên như “một trẻ thơ bất lực” đang “khóc than, kêu cứu” thảm thiết trước thái độ bất công của con người đối với nhau và đối với vũ trụ/trái đất/môi trường sống…!
Chúng ta, những ki-tô hữu, những gia đình Ki-tô, phải trở nên những cộng đoàn cầu nguyện để hợp với muôn loài muôn vật vang lên những lời nguyện xin tha thiết với Thiên Chúa là Đấng Sáng Tạo muôn loài, và cũng là Đấng có thể đổi mới lòng trí con người cứng cỏi/bất công trở nên những hình ảnh đích thực của Thiên Chúa, những hình ảnh biết sống yêu thương vạn vật như Thiên Chúa yêu thương. Chính nhờ đó, vạn vật cũng được chữa lành, bảo vệ, chăm sóc và phát triển bởi những con người có trái tim yêu thương của Thiên Chúa.
- Chúng ta cầu nguyện cho vũ trụ/trái đất/môi trường sống… vì con người và vạn vật có một mối tương quan chặt chẽ thân tình trong cộng đoàn sự sống. Sự hiện hữu, tồn tại và phát triển của con người lệ thuộc vào sự hiện hữu, tồn tại và phát triển của trái đất/môi trường sống, và ngược lại.[4] Nếu rừng xanh, sông núi, biển khơi, các nguồn nước, dưỡng khí, thực phẩm…bị ô nhiễm, bị con người phá hủy….thì con người cũng sẽ bị hủy hoại, tận diệt vì môi trường sống của mình không còn bảo đảm.
Chúng ta cầu nguyện cho trái đất/môi trường sống để chúng được con người ý thức tôn trọng, bảo vệ với tất cả trách nhiệm mà Thiên Chúa đã trao ban, và cùng nhau sống tương quan thân tình, hài hòa, chặt chẽ trong cộng đoàn sự sống, giúp nhau đạt đến cứu cánh và hạnh phúc của muôn loài theo kế hạch yêu thương của Thiên Chúa.
Với những lời kinh nguyện chân thành và tha thiết của gia đình Ki-tô dâng lên ca tụng, tán dương, nài xin Thiên Chúa, thì ân sủng, quyền năng và tình yêu của Thiên Chúa được tuôn đổ xuống trên con người và trái đất/vạn vật. Ân sủng, quyền năng và tình yêu đó sẽ giúp chữa lành con tim trai cứng của con người và chữa lành trái đất đang bị thương tích do con người gây ra; đồng thời giúp con người biết sống tương quan yêu thương, thân tình hài hòa với nhau và với vũ trụ vạn vật theo đúng ý định của Thiên Chúa.
- Những cách thức cầu nguyện cho vũ trụ/trái đất/môi trường sống
Có nhiều cách thức cầu nguyện khác nhau cho vũ trụ/trái đất/môi trường sống…tùy vào những yếu tố, nhu cầu, hoàn cảnh, thời điểm khác nhau trong cuộc sống. Từ sáng sớm tinh sương cho đến lúc đêm về, gia đình Ki-tô có thể hiệp thông với các thần thánh, với Giáo Hội và với cả vũ trụ/trái đất, dâng lên Thiên Chúa những lời kinh nguyện tha thiết, để chúc tụng, tạ ơn, nài xin Thiên Chúa ban muôn phúc lành cho trái đất/vạn vật (núi non, biển khơi, sông ngòi, đất đai, dưỡng khí, thời tiết…).
Sáng sớm thức dậy bạn có thể cùng gia đình dâng lời chúc tụng, tôn vinh Thiên Chúa nơi vạn vật:
Lạy Thiên Chúa là Cha yêu thương,
Ngài là nguồn mạch sự sống
Chúng con hân hoan chúc tụng Cha:
Chúng con tôn thờ Cha vì đã tặng ban Đức Giê-su Con Cha,
Đấng đến trần gian, trước khi các tầng trời được mở ra.
Trái đất hướng mọi niềm hy vọng và mọi kế hoạch tới Cha.
Chúng con tung hô Cha vì ơn cứu độ
Con Cha trao tặng cho nhân loại.
Chúng con tôn vinh Cha vì đã ban Thánh Thần canh tân vũ trụ.
Chúng con chúc tụng Cha khi các Giáo Hội, các cộng đoàn dân Chúa kín múc sức mạnh từ nơi Cha để phá tan hàng rào chia rẽ và chết chóc.
Chúng con chúc tụng Cha khi thế giới, ngang qua dân thánh của Cha, có thể tìm được lý do sâu xa để hy vọng nơi Đức Ki-tô Chúa chúng con. Amen.[5]
Trước mỗi dự tính, mỗi công việc…cùng với gia đình, bạn cầu xin Chúa Thánh Thần:
Lạy Thánh Thần là Đấng khôn ngoan và hiểu biết, xin soi sáng lòng trí chúng con để nhận ra những điều mầu nhiệm của vũ trụ trong tương quan với sự sống vĩnh cửu. Lạy Thánh Thần là Đấng ban ơn suy tưởng và sức mạnh, xin hướng dẫn chúng con và làm cho chúng con vững vàng trong quyết định bước theo con đường tình yêu của Đức Ki-tô. Lạy Thánh Thần là Đấng ban ơn hiểu biết và kính tôn Thiên Chúa, xin giúp chúng con nhận ra giá trị trường tồn của công bằng và lòng thương xót trong các mối liên hệ hàng ngày của chúng con với nhau. Xin cho chúng con biết tôn trọng sự sống khi chúng con nỗ lực giải quyết vấn đề của gia đình và quốc gia, của kinh tế và môi trường. Lạy Thánh Thần Thiên Chúa, xin khơi lên nơi chúng con niềm tin-yêu-hy vọng trong các hành động của chúng con mỗi ngày. Xin tuôn đổ trên cuộc sống chúng con những điều kỳ diệu và lòng kính sợ Chúa để bước đi trong sự hiện diện của Chúa, một sự hiện diện yêu thương đang bao trùm thấm nhập vạn vật. Amen.[6]
Bạn có thể cầu nguyện trước và sau mỗi bữa ăn:
Chúng con cảm tạ Chúa đã ban cho chúng con lương thực hưởng dùng và đã cung cấp những phương tiện để làm ra những món ăn này. Chúng con cũng tạ ơn Chúa đã ban cho dân Chúa lao động tạo ra lương thực này từ khi gieo hạt giống cho đến lúc lương thực được nấu nướng và dọn lên bàn ăn cho chúng con.[7]
Khi bạn và gia đình uống nước, bạn có thể cầu nguyện như thầy Cathal Duddy của dòng Phan-xi-cô:
Chúng con chúc tụng và cảm tạ Chúa,
đã ban tặng chúng con nước uống duy trì sự sống.
Xin hướng dẫn chúng con biết sử dụng nước cách khôn ngoan
Biết học nơi nước sự khiêm nhường
Hưởng dùng nước với tinh thần tiết kiệm,
Và bảo vệ nguồn nước mãi tinh tuyền,
Nhờ vậy, cùng với thánh Phan-xi-cô,
Chúng con có thể vui hưởng đích thực nguồn nước trong lành. Amen.[8]
Bạn cũng có thể cầu xin Chúa cho mưa thuận gió hòa:
Lạy Thiên Chúa, trong Ngài chúng con được hiện hữu, sống và chuyển động, xin ban cho chúng con mưa thuận gió hòa, nhờ đó, với sự trợ giúp đầy đủ của những của cải tạm thời chóng qua, chúng con thêm niềm tin tưởng tìm kiếm những quà tặng vĩnh cửu. Chúng con cầu xin, nhờ Đức Ki-tô Chúa chúng con. Amen.[9]
Trong mọi hoàn cảnh, bạn có thể cầu nguyện, xin Chúa ban ơn khôn ngoan để chăm sóc trái đất:
Lạy Chúa, xin ban cho chúng con ơn khôn ngoan để chăm sóc và phát triển trái đất. Xin giúp chúng con bây giờ biết hành động vì lợi ích của những thế hệ tương lai và sự thiện hảo của muôn loài thụ tạo. Xin giúp chúng con trở nên những khí cụ của công trình tạo dựng mới, đặt nền tảng trên giao ước tình yêu của Thiên Chúa. Amen.[10]
Về phần bạn, với những lời nguyện xin khác nữa…xuất phát từ đáy lòng bạn, vang lên trong những hoàn cảnh khác nhau, bạn có thể cùng với gia đình dâng lên Thiên Chúa trong suốt ngày sống để ca tụng, cảm tạ Thiên Chúa Đấng Sáng Tạo và cầu nguyện cho những nhu cầu khác của vũ trụ/trái đất/môi trường sống của muôn loài.
Thay Lời Kết
Trong đời sống ki-tô hữu, nhất là trong bối cảnh khủng hoảng toàn cầu môi sinh hôm nay, các gia đình Ki-tô, như những cộng đoàn cầu nguyện, được mời gọi sống các mối tương quan thân tình với chính mình, với Chúa, với tha nhân, và với cả thiên nhiên vạn vật. Đặc biệt, các gia đình Ki-tô được mời gọi dấn thân chữa lành, bảo vệ và phát triển trái đất/môi trường sống của muôn loài ngang qua những lời kinh nguyện của gia đình. Chính qua kinh nguyện của các gia đình Ki-tô được dâng lên để chúc tụng Thiên Chúa Đấng Sáng Tạo và cầu nguyện cho vũ trụ/trái đất/môi trường sống, thì một cộng đoàn sự sống gồm những “tha nhân” và các “tha thể” có cơ hội biểu lộ tình yêu thương, hiệp thông với nhau theo giới răn yêu thương của Đức ki-tô: “Hãy yêu thương tha nhân/[tha thể] (con người và vạn vật) như chính mình.” Nhờ đó, một trời mới đất mới sẽ được thiết lập và Thiên Chúa sẽ trở nên tất cả cho mọi loài thụ tạo.
[2] Xc. Rom 1, 20; và Xc. Brennan R. Hill, Christian Faith and the Environment: Making Vital Connections (Đức Tin Ki-tô Giáo và Môi Trường: Tạo Nên Những Nối Kết Sống Động), (New York: Orbis Books, 1998), 95.
[3] Xc. Brennan R. Hill, Christian Faith and the Environment, 20.
[4] Xc. Phanxico Phó Đức Giang, OFM, Cảnh Vực Môi Sinh Giữa Lòng Thiên Chúa Ba Ngôi (Lưu Hành Nội Bộ), 8-31.
[5] Từ Vatican, Website www.vatican.net
[9] Nguồn Kinh Nguyện: Tuần Cửu Nhật Kính Thánh Isidore: Bổn Mạng Các Nông Gia – Đại Hội về Đời Sống Nông Thôn Công Giáo Của Quốc Gia)