Nhân dịp lễ giỗ lần thứ 25 của Đức Cố Hồng Y Giuse Maria Trịnh Văn Căn, xin mời độc giả xem bài tham luận của Đức Hồng Y tại Thượng HĐGM thế giới diễn ra tại Roma từ ngày 27 tháng 9 đến 26 tháng 10 năm 1974 tại Roma.
BÀI THAM LUẬN THỨ NHẤT
CỦA ĐỨC HỒNG Y GIUSE-MARIA TRỊNH VĂN CĂN
ĐỌC NGÀY 03.10.1974 TẠI THƯỢNG HỘI ĐỒNG GIÁM MỤC THẾ GIỚI DIỄN RA TẠI RÔMA TỪ 27.09 ĐẾN 26.10.1974
Kính thưa Đức Thánh Cha,
Thưa các anh em khả kính,
Trong tình hình hiện tại của Miền Bắc Việt Nam, đây là điều những người Công giáo có thể thực hiện. Vậy với danh nghĩa cá nhân, tôi xin phép trình bày vắn tắt trong bốn điều về hoạt động tôn giáo của các tín hữu, thể hiện lòng tin của họ và làm toả sáng Phúc Âm.
1. Chúng tôi không có đủ linh mục
300 linh mục cho một triệu giáo dân.
Chủ nhật và các ngày đại lễ, tín hữu lũ lượt đến các nơi có cử hành thánh lễ. Từng đoàn tín hữu gồm có người già, thanh niên, trẻ em, đôi khi dậy từ nửa đêm, tay cầm đèn đến nhà thờ có linh mục. Họ đi qua các làng ngoại giáo, những người này hỏi nhau xem họ là ai và đi đâu. Lập tức có người trả lời ngay rằng: “Họ đi lễ và thờ ông Giêsu!”Và những người ngoại giáo nhận xét: “Họ đi lễ vất vả và mất thì giờ, thế mà vẫn thấy họ vui vẻ và sung sướng”.
2. Chúng tôi có những ngày chầu Mình Thánh, ấn định cho mỗi xứ một năm một lần. Ngày ấy, trước Mặt Nhật đặt trên bàn thờ, các tín hữu từng nhóm một thay phiên nhau đọc kinh nguyện ngắm, tôn thờ Chúa Giêsu trong phép Thánh Thể. Đó là một dịp để các tín hữu và ngay cả các người ngoại giáo gặp gỡ nhau, mời nhau ăn uống và nói về đạo. Họ đến rất đông từ các xứ lân cận, đôi khi từ xa. Đâu không có linh mục, các ông chánh trương, trùm trưởng mở cửa nhà chầu và họ tổ chức ít trọng thể hơn.
3. Tháng năm, đích thực là tháng hoa
Từng đoàn em gái nhỏ tổ chức dâng hoa kính Đức Mẹ, các em đồng ca, làm những cử động một cách rất cung kính, các em dâng những bó hoa, những đĩa hoa lên Đức Mẹ. Việc sùng kính này thu hút nhiều người có đạo lẫn ngoại giáo. Người ta nhận thấy có nhiều trường hợp trở lại trong số những người dự lễ nghi dâng hoa này.
4. Sau hết, đêm Giáng Sinh, đám đông người có đạo và ngoại giáo tràn ngập các nhà thờ và các quảng trường lân cận, nơi cử hành thánh lễ nửa đêm. Quảng trường Nhà Thờ Lớn Hà Nội đen nghịt những người. Người ta đến đó vì tò mò, nhưng cũng là một dịp để mọi người đón nghe Lời Thiên Chúa và thưởng thức các bài hát đạo.
Kết lại, Giáo tỉnh chúng tôi có những tội lỗi và yếu đuối. Nhưng nhờ đức tin, nhờ chăm chỉ cầu nguyện, tôn thờ phép Thánh Thể, sùng kính Đức Trinh Nữ là Mẹ và là Nữ Vương, nhờ các vị chủ chăn và các tín hữu hăng hái xây dựng lại các nhà thờ bị hư hỏng, bị phá hoại vì chiến tranh, cũng nhờ vào một vài cuộc truyền chức linh mục mới đây, chúng tôi tin rằng Phúc Am sẽ được đón tiếp hơn nữa và danh Chúa Kitô sẽ được vinh quang hơn”.
Sau đây là đoạn trích trong bản thông cáo hàng ngày của Hội Đồng:
…Những tràng vỗ tay nồng nhiệt, sáng nay, đón nhận bài của Đức cha Giuse Trịnh Văn Căn, Tổng Giám Mục Phó Hà Nội và đại biểu hàng giám mục Bắc Việt Nam.
Đức Cha nói đến tình hình khó khăn nhưng cũng đầy khích lệ của Giáo Hội trong xứ sở Người; bắt đầu Người nhấn mạnh rằng đối với một triệu tín hữu, 300 linh mục không đủ làm việc, nhưng Người cũng cho biết các tín hữu đã thể hiện cách đáng phục lòng họ gắn với Giáo Hội. Đức Cha Trịnh Văn Căn còn nói: Các ngày đại lễ, các tín hữu dậy từ nửa đêm và đi xa nhiều cây số để đến nhà thờ.
Sau đó diễn giả nhấn mạnh tới một số sáng kiến giúp cho việc mục vụ có kết quả, như những ngày chầu Thánh Thể, về tháng Đức Mẹ mà ngay cả người ngoại giáo cũng tham dự.
Đức Cha Trịnh Văn Căn đã kết thúc bài tham luận bằng những lời nói như sau:
“Giáo tỉnh chúng tôi… vinh quang hơn”.
(Trích theo Hồi ký Rôma của ĐHY Giuse Maria Trịnh Văn Căn, Tổng Giám Mục Hà Nội, tr.129-131).
(WTGP.Hà Nội 19.05.2015)